LEED V4'te Bina Yaşam Döngüsü Etki Azaltımı Kredileriyle Tüm Bina Yaşam Döngüsü Değerlemesi

23 Haziran 2016 | KONUK YAZAR 37. Sayı (Mayıs-Haziran 2016)

Dr. Duygu Erten P.E., LEED Faculty, BREEAM AP, DGNB Auditor USGBC Yönetim Kurulu Üyesi, LEED Teknik Danışma Kurulu Üyesi TURKECO İnşaat ve Enerji Ltd.

Yeşil Bina sertifikasyonları, kullanıldıkları tüm ülkelerde pazarın “Yeşil Dönüşümü”ne öncelik ettiler. Bu sistemlerin son dönemde en fazla değişime uğrayan alanları “Malzeme” konusunda oldu.  Malzeme, aslında inşaatı yaratan her şeydir. Malzeme alanında ilerlemeyi, bu alanda uzun zamandan beri yapılan çalışmaların meyvesini veriyor olduğu şeklinde yorumlayabiliriz. İnsan sağlığı ve malzeme arasındaki “doğrudan köprü” sonunda kuruldu.

LEED sertifika sisteminin yeni versiyonu (V4), yaşamımızın büyük bir bölümünü içinde geçirdiğimiz binalarda kullanılacak malzemelerin seçiminde gerçek bir paradigma değişikliği yaratarak, karar vericilere yepyeni bilgiler sunmamıza yardım ediyor.

LEED V4’te tüm bina yaşam döngüsü analizi yapmak 3 baz kredi, opsiyonel örnek (exemplary) ve yerel öncelik kredileri almanızda kullanılabiliyor. Bu da baz binaya göre binanın yaşam döngüsü etkilerini yüzde 10 iyileştirmeyi talep ediyor. Bunun bir yaşam döngüsü yazılımı kullanarak ispatlanması gerekiyor. Kendini ispat etmiş ve kullanımı kolay bir LCA Yaşam Döngüsü Analizi (LCA) yazılımı kullanarak bu 3 puan kolaylıkla hedeflenebiliyor.

Çevresel Ürün Beyanı, EPD®, ürünlerin yaşam döngüleri boyunca ortaya çıkan çevresel etkilerin, şeffaf ve karşılaştırılabilir bir biçimde iletişimini sağlayan, bağımsız, doğrulanmış ve tescil edilmiş bir belgedir. Çevresel Ürün Deklerasyonu EPD, ürün ve servislerin çevresel etkilerinin şeffaflık ve güvenilirlik çerçevesinde beyan edildiği belgelerdir. Çevre beyanları uluslararası EPD sisteminde ISO 14025 uluslararası standartlarına göre geliştirilir.

Sertifikalarda malzeme konusunun yeşil dönüşümü, birçok kişinin son derece yanlış anladığı gibi malzemede dönüştürülmüş içerik olsun, malzemelerin hepsinde EPD sertifikası olsun değil.   Tam tersine bir tek özelliğine dayanarak, herhangi bir  malzemeye iyi ya da kötü demek yerine aslında LEED V4 sistemi, malzeme üreticilerini çok daha sağlam temellere oturtan bir yola sokuyor. Artık üretici sosyal, çevresel ve ekonomik dengeyi anlayarak ve üretimini binanın yaşam döngüsü analizini anlayarak gerçekleştirerek, hammadde çıkarımından ulaştırma, operasyon ve bakım ve en sonunda malzemenin yaşamının bittiği noktaya kadar öngörerek işe başlamalarını sağlayan bir diyalog içine giriyor.

Aslında minimalist felsefenin mesajları LEED V4’ün bu yeni kredilerinde hissedilmeye başlanıyor. Çok geç kalınmış olsa da... Artık mimardan strüktür mühendisine her profesyonel “Gömülü Enerji” kavramını bilmek zorunda. Çünkü aslında binaları operasyonel olarak daha verimli hale getirirken aslında malzemelerin gömülü etkileri de orantılarına göre büyüyor.

Çevresel Ürün Deklarasyonları (EPD) ve malzeme bileşenlerinin raporlanması, tasarımcılara ve mimarlara ürünlerin içeriği ve üretim süreçleriyle ilgili detaylı bilgilenme sunuyor. Çevresel Ürün Beyanı, bir ürünün nasıl yapıldığını anlatır ve malzeme içerikleri malzemelerin nelerden yapıldığını anlatır ve başka deklarasyonlarda bunların kimin tarafından yapıldığını belirler. Hep birlikte bu etiketler sürdürülebilirliğin 3 ana temel taşına referans vererek en doğru şekilde üretilmiş malzemelerin ortaya konmasını sağlarlar. Üretici ise bir ürününün ortaya konma sürecini en iyi şekilde nasıl yönettiğini, ancak bu ürününe bu etiketleri alarak gösterir ve üründeki pozitif ilerlemeyi ortaya koyar.

Bakın LEED’de yaşam döngüsü etkisinin azaltılması için neler isteniyor:

Baz binanın üstüne çıkmak:
Bina Yaşam Döngüsü Etki Azaltımı Kredileriyle Tüm Bina Yaşam Döngüsü Değerlemesi
Bu kredi, projenin strüktürünün yaşam döngüsü analizini istiyor ve bu analiz sonuçlarının baz binaya göre en az yüzde 10 daha iyi çıkmasını bekliyor. Bu kredi 4 tane uygunluk opsiyonu veriyor. Puanlardan üç tanesi tarihi veya terkedilmiş binalarda veya bina malzemelerinin büyük bir kısmının yeniden kullanıldığı durumlarda alınabiliyor. Bu nedenle LEED V4’te birçok yeni bina projesi için tek opsiyon aslında OPTION 4; yani binanın tüm yaşam döngüsü analizi yapılması oluyor.

LCA, 6 kategoriden birisi iklim değişikliği olmak üzere 3 kategorinin en az yüzde 10 azaltma gösteriyor olması gerek. Baz çizgiye göre hiçbir etki kategorisi  yüzde 5’in üzerine çıkmaz. LCA verilerinin ISO 14044 ile uyumlu olması ve LEED V4 gerekliliklerini yerine getirmesi gerekmektedir.

İyileştirmelerinizi doğrulama için baz değerlerin ve gerçek binanın tanımlanması gerekir.

Baz binanın ve önerilen binanın büyüklük, oryantasyon ve operasyon enerji performansının birbiriyle uyumlu olması gerekmektedir. Ancak ABD’de ve ülkemizde baz binanın tanımı farklıdır. ABD’de yapılan projelerde projenin iklim bölgesine göre ASHRAE 90.1-2010’da (Appendix G) duvar, çatı ve zemini oluşturan parçalar bina kabuğu gerekliliklerine göre tanımlanır. Uluslararası projelerde ise kullanıcılar kendi ülkelerinin bina performans gerekliliklerine göre o bölgede temsil edilen tipik inşaatlara göre bir baz bina ortaya koyacaklardır.
Eğer 6 etki kategorisinde istenilen eşiklerin üzerinde iyileştirme elde edilirse, exemplary (örnek) performans kredisi alma şansınız vardır. Ancak bunların hepsi iyi bir LCA programıyla çalışmayı öğrenmiş olmakla gerçekleştirilebilir.

Eğer LEED V4’ü ilk kez kullanacaksanız, LEED’in sunduğu bulut tabanlı OneclickLCA/360 optimi kullanarak tüm verileri buraya yükleyip, BIM tabanlı (mesela REVIT) kullanarak hesapları otomasyonla yaptırabilirsiniz. Bu yazılımın Avrupa’da kullanılan versiyonu ise bütün etki kategorilerini bulundurmakta ve veritabanı ISO 14044’le uyumlu olduğundan LEED V4’ün istediklerini tamamen yerine getirmektedir.
İşverenlerin EPD ve LCA konusuna bilinçli yaklaşmaları gerekmektedir. LEED V4’te 5 farklı malzeme üreticisinden 20 farklı ürün kullanmak, 110 puandan 2 puan alınmasına yol açar.  Ancak üreticilerin EPD alacakları ürün gamlarını dikkatli seçmeleri gerekmektedir. Sertifika sistemleri sayesinde malzeme sektörünün yeşil dönüşümüne yol açacak yola girilmiş, ancak pazarda yeterince bilinç ve bilgi henüz oluşmamıştır.

Kaynak
USGBC/LEEDV4 Haziran 2016

 

---

R E K L A M