Orhangazi Kongre EÄŸitim ve Spor Merkezi

20 Ekim 2014 | KONUK YAZAR 27. Sayı (Eylül-Ekim 2014)

Çelik Erengezgin ÇA-BA Tasarım Sanat Uygulama Ltd. Şti. cabatasarim@turk.net
Marmara ve Boğazları Belediyeler Birliği’nin talebiyle 2007 yılında çizilen Orhangazi Kongre Eğitim ve Spor Merkezi projesinin “Enerji Mimarlığı” adını verdiğimiz çözümlerle gerçek bir zihinsel devrim yaratacağına inanıyoruz. 
Orhangazi ilçesinde, İznik Gölü batı kıyısındaki 220 dönüm arazide yapılması öngörülen 30 bin metrekareyi aşan eğitim ve kongre merkezindeki yapıların tümü kendi enerjisini üretecek, fazlasını satabilecek. Genelde tek katlı olarak çözülen yerleşke, deprem riski içermemesi için ahşap konstrüksiyon olacak, organik tarım yöntemiyle yiyecek ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayacak ve satışa sunabilecektir. Enerji bitkisi ve enerji ormanı alanları, tüm ihtiyaçlarını mahallen giderebilmesine destek verecektir. Atmosfere ve yeryüzüne hiçbir zararlı atık vermeyen kurgusu ile çevre öncelikli, doğa dostu somut bir örnek yaratılacaktır. Şu günlere kadar dış ülkelerde de emsali olmayan projenin, kapsamı ve içeriğiyle bütün dünyaya öncülük edeceğine inanıyoruz. Temiz ve sürdürülebilir enerji konusunda dünyada çok yaygınlaşan ve sıklaşan kongreler için de apayrı bir tercih nedeni olacaktır.  





Bu binalarda uygulanacak ve sanıldığı gibi pahalı da olmayan çağdaş teknolojiler, güneşi, rüzgarı, toprak ve su gibi yeraltı ısı kaynaklarını kullanan 17 farklı enerji kullanma biçimi ile enerjiyi hidrojene çevirip, banyo ve mutfaklarda doğrudan kullanma ve yakıt pilleri ile elektriğe dönüştürmek için saklama gibi ileri düzeyde bilimsel ve yaşamsal çözümleri ile önemli bir deneyim birikimi ve talep oluşturacaktır. Ne doğalgaz ne de petrol tüketecektir. Böylece en kısa sürede, yurt genelinde büyük bir ekonomik değişim ve toplumsal dönüşüme somut bir örnek oluşturacaktır. 
Kapalı ve açık spor sahaları, iki buçuk kilometreyi bulan bisiklet ve yürüyüş parkuru, endemik (yerel) bitkilerden oluşan arboratumu (bitki müzesi), mini golf ve ok atma alanları ile hayli geniş yelpazede sportif ve toplumsal hizmet sunacaktır. Yağmur ve kullanılan tüm gri sular toplanacak, biyolojik yöntemle arıtılacak, damlama sulamada ve rezervuar suyu olarak kullanılacaktır. Böylece kanalizasyon çıkışı olmayacak, yani yüzde 80’i aşan oranda su tasarrufu sağlarken, gölü ve toprağı kesinlikle kirletmeyecektir. 


Toplumsal farkındalığı hızlandırmak ve görsel eğitime yönelik olmak üzere, 35 metredeki rüzgarı ve var olan güneşi kullanarak kendi enerjisini üretme yeteneği olan, gidiş-geliş 1600 metrelik bir teleferik de sisteme ilave edilmiştir. Eğitim amaçlı bu teleferik, tüm yapıları ve araziyi öğrencilere ve halka, yukarıdan izleme olanağı sunacaktır. Teleferiğe binilen kule 60 metre yüksekliğinde ve ahşap olacaktır. Dünyayı simgeleyen ve onunla senkron olarak dönen ışıklı dünya küresi, tesisimizin simgesi olacak ve karanlıkta görülmesini sağlayacaktır. 
Merkezimizin içine motorlu araç girmeyecek. Tüm ulaşım, kendi ürettiğimiz enerji ile şarj edilen elektrikli araçlarla sağlanacak. Orhangazi içinden, hatta Bursa’dan bile elektrikli araçlarla yolcu taşınabilecek. İskelemizde mevcut motorlar da sadece elektrik kullanarak İznik’le yolcu trafiği sağlayacak, ayrıca temiz göl turları yapılabilecek.


Yapılar bünyesinde, bundan böyle enerji ve çevre adına yapılacak bilimsel çalışmaların desteklenmesi ve laboratuvar alanı yaratılması için yönetimsel ofislere ilaveten, üniversitelere tahsis edilecek bir de Ar-Ge bölümü bulunacaktır. 
Avan projesi 2008’de sonuçlanan tasarımın, uzun bir bekleyişin ardından hayata geçirilme yöntemlerinin tartışıldığı, finans modellerinin irdelendiği günleri yaşıyoruz. Bundan böyle, kendisine yeten “sürdürülebilir yeni yaşam” biçimini tercih edeceklerin sayısını hayli arttıracak bir örnek olacağı bizce kuşkusuz. 


Enerji Üretme Biçimleri
Aynı zamanda bir eğitim merkezi misyonunu üstlenecek projede, 17 farklı enerji elde etme ve kullanma biçimi var.
1- PV panellerle elektrik üretimi
2- Güneş kolektörleri ile sıcak su üretimi
3- Teleferik direklerini 20 m daha yükseltip, rüzgar türbinleri ile elektrik elde etmek
4- 3 metre aşağıda ortalama 15 derece olan toprak veya su altına döşenen hava ve su boruları ile yazın serin, kışın sıcak hava üretmek ve aynı zamanda bu kaynağı kullanan ısı pompaları aracılığıyla bütün mekanları ısıtmak ve soğutmak
5- Aynalı kule yöntemi ile güneşi kuleye yansıtmak ve elde edilen buhar ile elektrik üretmek
6- Güneşi takip eden içbükey aynalarla sıcak su elde edip, elektriğe çevirmek
7- Kışın güneş duvarları ile sıcak hava üretip içeri almak veya sıcak havayı dışarı verdiğimizde elde edilen vakum sayesinde kuzeyden serin hava alıp ortamı soğutmak
8- Bitki seralarını, kapalı mekanları ısıtmakta da kullanmak
9-  Tarımsal çıktılardan kompost gübre ve biyogaz elde etmek  
10- Tatlı sorgun bitkisi yetiştirip, gövdesini mutfaklarda pişirme amaçlı, salonlarda şömine yakıtı olarak kullanmak
11- Oluşacak korulukta, budamalar sonucu çıkan tüm atıkları pelet haline getirip enerji elde etmek
12- Hardal bitkisi türevi olan Kanola ekimi ile ve mutfaklardan çıkan kullanılmış yağlar ile biyo motorin elde edip, bahçede çalışan traktörün ve çim biçme makinelerinin yakıtını temin etmek
13- Süs havuzu olarak görülen alanda, İsrail’de yaygın olarak kullanılan “tuzlu su havuzu” oluşturup enerji üretmek
14- Tüm otelde yaya trafiğinin yoğun olduğu zeminlerde ve kendi mescidinde basınç sonucu, yani “piezo elektrik” yöntemiyle elektrik üretip aydınlatmaya destek vermek
15- Son olarak, venturi bacaları ve rüzgar kepçeleri oluşturup, pis havanın tahliyesi ve temiz havanın içeri alınmasını doğal yöntemle sağlamak, böylece mekanik havalandırmaya destek vererek enerji adına önemli bir tasarruf elde etmek
16- Üretilen elektriği kullanarak elektroliz yoluyla hidrojen elde etmek ve özel depolarda saklayarak; 
1- Gaz halindeyken doğalgaz yerine mutfaklarda kullanmak
2- Yakıt pili düzeneği ile elektriğe çevirip araçlarda kullanmak.
17- Elde edilen sıcak suyu, yazın yer altındaki kum-çakıl depolarına göndererek, kışın kullanmak.


Projenin Üç Temel İlkesi
1- Eğitim ve kongre binası olarak hayata geçecek olan tasarım, kendisine gerekecek enerjinin tamamını üretebilecektir. Yıllardır “Enerji Mimarlığı” başlığı altında açıklamaya çalıştığım planlama ilkeleri olan doğru yön, doğru malzeme seçimine ilaveten elektronik ve mekanik donanımın da yardımıyla enerjisini hem üretebilecek hem de en tasarruflu biçimde tüketecektir. Fazlasını devlete satıp, işletme giderlerini karşılayabilecektir. 
2- Tüm atıklarını kendi bünyesinde değerlendirerek, çevreye zararlı bir emisyon oluşturmayacağı gibi, atıklarını da yararlı hale dönüştürerek kullanabilecektir. Enerji ormanı, enerji bitkisi üretimi ve organik tarım yapmaya elverişli alanları ile tam bir “doğal döngü” örneği oluşturacak, ekolojik dengeye katkıda bulunacaktır.
3- Tasarımı ve inşası sırasında kendisinden beklenen estetik olgunluk, müştereken tanımlanan program koşullarına fonksiyonel uygunluk, azami görüntü zenginliği ve saygınlığı “doğru planlama” ile sağlanırken optimum inşai harcama yaptıracaktır. 
Özetle proje, “kendi enerjisini üretebilen” ve “sürdürülebilir bir yapı” olma yolundaki gayretleri ile önemli bir evrensel adıma vesile olacaktır.

 

---

R E K L A M