20 Aralık 2013 | PROJE 22. Sayı (Kasım-Aralık 2013)

Fikriye Pelin Kurtul Vacek Greenpeace Ofis Proje Mimarı ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğretim Görevlisi
Çalışanları, gönüllüleri ve destekçileriyle hep birlikte Greenpeace Çevre Örgütü ailesi, İstanbul’da yer alan ofisinin projesini bir kampanya gibi ele alıp, düşük bir bütçe ve kısıtlı çevresel olanaklarla da sürdürülebilirlik adına örnek olabilecek bir işin yapılabileceğini göstermek istemiştir.


2013 yılının haziran ayında biten projenin başlangıcındaki ilk adım, mekanı kullanacak kişilerle yapılmış olan birebir görüşmelerin sonuçlarından yola çıkıp, bu değerlendirmeler ışığında projeyi şekillendirmek olmuştur. Ortaya çıkan projenin önemli parçalarından biri olan yerinde dökme mozaik yer döşemesi Greenpeace İstanbul Ofisi için özel olarak tasarlanmıştır. Bu malzemenin harcında beyaz kalkerli doğa dostu çimento kullanılmış olup, malzemeyi oluşturan elemanlar ise tekrar kullanım esasları gereğince artık cam, alüminyum parçaları ve midye kabuklarıdır (Resim 1). Giriş kısmı, açık ofis olarak kullanılan alan ve kat bahçesi bu yer malzemesi ile döşenmiştir.


Diğer yer kaplama malzemesi ise hurdacılardan toplanmış olan ikinci el ahşap döşemedir. Çeşitli sertifikalı ahşap döşemelerin yüksek fiyatlı olması ve yurtdışından getirtilmek zorunda kalınması,  proje açısından doğru bulunmamıştır ve sertifika sistemlerinden bağımsız olarak uygulanabilecek en iyi çözümün, daha önceden kullanılmış olan yer döşeme malzemeleri olduğu kararlaştırılmıştır. Farklı renk ve dokulardaki ahşap döşemeler ustalıkla yan yana getirilerek toplantı odalarına döşenmiştir (Resim2).





Açık ofis kısmına tamamen cam sürgü kapılar ile bağlanan ve istenildiğinde açık ofis ile tek bir mekana dönüşebilen bir kat bahçesi, proje kapsamında tasarlanmış ve yaratılmıştır. Amaç, ofiste bulanan kişilerin bitkilerle buluşması ve onları bizzat kendilerinin doğru bulduğu şekilde hormon gibi yapay maddeler olmaksızın yetiştirmeleridir. Bahçe kısmında süs bitkileri yerine sebze ağırlıklı ekim yapılması tercih edilmiştir. Yine proje kapsamında yer alan paslanmaz çelikten tasarlanmış bir yağmur suyu deposu bahçenin sulanması için kullanılmaktadır. Bu deponun işlevi, elektrikli pompa kullanılması öngörülmeden sadece farklı kotlardan yararlanmak sureti ile sağlanmıştır (Resim 3).





Mekanlarda yapılan değişiklikler ofise daha çok gün ışığı girmesine olanak vermiş ve açık hale getirilen alanlarda yaratılan doğal hava dolaşımı, klima sisteminin açık ofis kısmından tamamen kaldırılmasını sağlamıştır. Mekanlara hava menfezleri takılarak, bunların doğrudan dışarıyla bağlantıları projelendirilmiş olup, böylece dışarıdan gelen temiz hava içeri alınmakta ve iç mekanlardaki kirli hava dışarı verilmektedir. Proje öncesinde mekanlarda bulunan asma tavan iptal edilerek tüm yükseklikten faydalanılmıştır. Ortaya çıkan binanın strüktür öğelerinin düzensizliğini görsel amaçlarla kapamak yerine, tam yüksekliği mekana katıp ferahlık kazandırmak, projenin şekillenmesinde önemli bir karar olmuştur. Açık ofis kısmı, öncesinde kapalı bir oda iken proje çerçevesinde yarı açık bir mekan haline getirilmiştir (Resim 4). Bu mekan, dolaşım alanlarından sadece karton masuralar ile diğer toplantı odaları ise tamamen cam bölmelerle ayrılmaktadırlar (Resim 5). Şeffaflık prensibini kendine ilke edinmiş olan Greenpeace açısından bu uygulama önemlidir. Ayrıca bu uygulama, hava ve ışık açısından optimum bir ortam da sağlamaktadır. Aydınlatma çözümlerinde ise mekanlarda LED sistemlerinin kullanılması uygun görülmüştür.





Giriş kısmında bulunan geri dönüşüm kutularının yer aldığı niş, özellikle ödülleri barındıran nişin yanında projelendirilmiştir; ki bu yerleşimle, her iki öğenin özel bir yer ayrılacak kadar önemli olduğunun altı çizilmek istenmiştir (Resim 6). Giriş ile açık ofis alanını birbirinden ayıran duvarı oluşturan harman tuğlalarının tamamı ikinci el olup, Tarlabaşı’nda sürmekte olan yıkımdan kurtarılarak, tekrardan Greenpeace ofisinde kullanılmışlardır. Tuğlaların arasında yer alan atık yeşil cam şişe diplerinin yarattığı ışık hüzmesi, özellikle boyanmamış, ham ahşap harflarden kesilmiş Greenpeace tabelasının soyut parçalarıdır (Resim 7). Tuğlaların bağlayıcı harcı ise kerpiç malzeme katılarak yapılmıştır.





Mobilyalar, formaldehit yapışkanının insana ve çevreye zarar vermeyecek oranda tutulduğu sertifikalı MDF levhalardan yapılmış olup, üzeri sentetik malzeme ile kaplanma yoluna gidilmeden, sadece su bazlı cila ile bitirilmiştir. Böylelikle ahşap malzemenin gözenekleri kapatılmamış olup, higroskopik ve difüzyon özelliğini kaybetmemesi sağlanmıştır. Ofis masaları modüler olup, gerektiğinde daha fazla kişiye de çalışma olanağı verebilmesi amacıyla tasarlanmıştır. Bundan dolayı yan yana getirilerek kullanılan masalarda bulunan dikey bölmelerin çıkarılıp takılabilmesi ve alüminyumdan yapılmış basit ayak sistemi, sabit olmayan ofis sayısından etkilenmemeyi sağlamıştır (Resim 8). Toplantı odasında kullanılan masalar ise ikinci el paletlerden yapılmış olup tekrar kullanımın önemininin altını çizmek için özel tasarlanmışlardır (Resim 9).
Mekanlarda kullanılan malzemelerin seçimi ve uygulanışlarında göz ardı edilmeyen higroskopik ve difüzyon özellikler alçı, kara sıva ve su bazlı boyaların kullanımlarıyla da sağlanmıştır. 


Örnek teşkil etmek adına Greenpeace ailesinin fedakarlıklarla ve yoğun bir çalışma ile kendilerine oluşturdukları bu yuva sürdürülebilirlik esaslarına uygun, hem insana hem de doğaya zarar vermeyen, Yapı Biyolojisi biliminin ilkelerince geliştirilmiş, şehir ölçeğine uyumlu, realistik bir projedir. Daha çok benzer örneklerini görebilmek ve sürdürülebilir tasarımda Yapı Biyolojisi gibi bir denetim kurumunun ilkelerine uyarak doğru bir ekolojik adım atılabileceğinin bilincine varılabilmesi umut edilmektedir.

 

---

R E K L A M