20 Aralık 2013 | PROJE 22. Sayı (Kasım-Aralık 2013)

Gaziantep Ekolojik Binası'nda geliştirilen detay çözümleri ve kullanılan sistemlerle yüzde 90 enerji tasarrufu sağlanıyor. Bina, Almanya PassivHaus Enstitüsü tarafından sertifikalandırılacak Türkiye'nin ilk Pasif Evi olmaya da aday...
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile Gaziantep Üniversitesi’nin ortak gerçekleştirdiği ve İpekyolu Kalkınma Ajansı’nın 2011 yılı Turizm Mali Destek Programı kapsamında desteklediği Gaziantep Ekolojik Bina projesi geçtiğimiz eylül ayında tamamlanmıştı. Yapı, Gaziantep tarihi kent merkezinin batısından başlayarak Şehitkâmil ilçesi ve Şahinbey ilçesinin sınırını oluşturan, kent için yalnızca park ve mesire yeri olmanın dışında sosyo-kültürel aktivitelere ev sahipliği yapan ve kenti boydan boya kat eden 100. Yıl Atatürk Kültür Parkı içerisinde yer alıyor. Alanın seçiminde, ulaşım imkânının çok kolay olması, halkı bu binayla buluşturmak için özellikle tercih sebebi olmuş. 


Gaziantep Ekolojik Binası 2800 metrekare açık alana, 320 metrekarelik kapalı alana sahip, kamu yararına hizmet verecek bir yapı niteliğinde ve Tanıtım ve Bilgilendirme Merkezi olarak hizmet veriyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının anlatıldığı ve tanıtıldığı 60 kişilik konferans salonuna sahip örnek bir bina olarak tasarlanmış. Binanın girişinde, gerek ziyaretçilerin bilgi edinebilmesi, gerekse öğrencilerin çalışabilmesi için bilgisayarlar yer alıyor. 





Yapı, bulunduğu alanla ilişkisini kuzey ve güney cephesindeki duvarlarla sağlıyor. Cephesinde oluşturulan yapı kabuğundaki pencere açıklıkları, gün ışığından maksimum derecede faydalanılmak üzere planlanmış. Güney cephesinde bulundurulan geniş açıklıklar sayesinde kışın ısınmaya katkı sağlanırken, gün ışığından da faydalanılıyor. Ayrıca yazın güney cephenin hemen önünde bulunan mevcut ağaçlarla da yapının fazla güneş etkisinden korunması sağlanacak. Ekolojik Bina’nın en önemli özelliği, üst düzey ısı yalıtımı ile enerji gereksinimini minimum seviyeye indirmesi. Yapı kabuğunu dışarıdan sarmalayan 40 cm kalınlığında camyünü ısı yalıtım levhaları uygulanmış. Ayrıca binanın bahçesine kurulan yaklaşık 20 kW gücündeki fotovoltaikler sayesinde bina tüm elektrik ihtiyacını kendi üretiyor. İç ortam ve dış ortamda kullanılan aydınlatma armatürleri LED ve dolayısıyla aydınlanma için minimum enerji harcanıyor. Isı kaybını engellemek adına 3 camlı pencere sistemi kullanılmış. Kullanılan doğrama sistemi ise ısı yalıtımlı. Binanın temiz hava ihtiyacı, toprak altına döşenen borular ve ısı geri kazanımlı santraller sayesinde sağlanıyor. Dışarıdan alınan hava, yazın toprak altında bulunan serinlikten, kışın ise sıcaklıktan faydalanarak devreye alınıyor. Binanın ısınmasında ve soğumasında alternatif enerji kaynağı olan sudan suya ısı pompası ve yerden ısıtma ve serinletme sistemleri tercih edilmiş. Ayrıca binada uygulanan otomasyon sistemi ile sistemlerin tüketimleri günlük olarak takip ediliyor. Gri suyun arıtılarak rezervuarlara gönderilip, su kullanımının azaltılması hedeflenmiş. Suyu etkin kullanmanın farklı yolu ise yağmur suyunun bir depoda toplanıp bahçe sulamasında kullanılması. Binanın çatısında uygulanan yeşil çatı sistemi ile ısı yalıtımına katkı sağlanacak, su yalıtımı korunacak, ayrıca doğaya verilen karbondioksit salımı azaltılacak. Yeşil çatıda ve peyzajda kullanılan bitkiler, bölgenin özelliklerine göre özenle seçilmiş, az su ve bakım gerektiren bitkiler. Çok sıcak yaz günlerinde bitkilerin sulama ihtiyacı ise damlama su sistemiyle karşılanıyor. Binada kullanılan malzemelerin seçiminde yerel malzemeler tercih edilmiş. 





Türkiye’nin Almanya PassivHaus Enstitüsü tarafından sertifikalı ilk Pasif Evi olmaya da aday bir bina olan Gaziantep Ekolojik Binası’nda geliştirilen detay çözümleri ve kullanılan sistemler ile yüzde 90 enerji tasarrufu sağlanıyor. Bina aynı zamanda Amerikan Yeşil Binalar Sertifikasyon sistemi olan LEED Platinum’a da aday. 


Proje Koordinatörü Seda Müftüoğlu Güleç:
“Ekolojik Kent projemiz için örnek bir bina” 
Projenin yapım işlerinin koordinatörlüğünü ise Gaziantep Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’na bağlı Ekolojik Kent Tasarım Müdürlüğü’nde ekoloji ve enerji projeleri üzerine çalışan Seda Müftüoğlu Güleç yürütmüş. Çukurova Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde lisans eğitimini 2008’de tamamlayan Güleç, üniversite yıllarında ilgiyle takip ettiği “Ekolojik Mimarlık” konusu kapsamında yüksek lisans çalışmalarını Haliç Üniversitesi’nde tamamladıktan sonra 2011’de memleketi Gaziantep’e dönmüş. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’na bağlı Ekolojik Kent Tasarım Müdürlüğü’nde ve aynı zamanda Zirve Üniversitesi’nde Öğretim Üyesi olarak görev yapan Güleç’ten hem proje hem de Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin benzer çalışmaları hakkında bilgiler aldık.  



Proje Koordinatörü Seda Müftüoğlu Güleç


Yeşil Bina: Gaziantep Belediyesi neden pasif bir bina yapma ihtiyacı duydu?


Seda Müftüoğlu Güleç: Gaziantep Ekolojik Binası, yenilenebilir enerji kaynakları, çevreye duyarlı yapılanma ve kendi enerjisini kendi üreten sistemlerle ilgili bilgilendirme merkezi fonksiyonu olan ve dünyada ses getiren 3.200 ha alan üzerinde planladığımız “Ekolojik Kent” projemiz için örnek bir bina. Az enerji harcayan yapılar, doğru projelendirme ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanan yapılarla ilgili halkı bilgilendirme amacıyla bu kapsamda yapılabilecek en üst düzeyde bir yapı yapalım hayaliyle oluşturulan yapımızda, kullanılan sistemlerle ilgili avantajlar göz önünde bulundurularak tanıtımı yapıldığında, kullanıcılar bu tip yapılarda yaşamaya teşvik edilecektir.


Yeşil Bina: Tasarım ve yapım sürecinde ne tür sıkıntılar yaşandı?


Seda Müftüoğlu Güleç: Binanın konsept tasarımı Mimar Erden Güven’e ait olup, Pasif Ev standartlarına dönüştüren Mimari ise Alman Roland Matzig’dir. Ben binanın yapım işleri sırasında koordinatörlüğünü yürüttüm. Projelendirme aşamasında Gaziantep’in ve yapının konumunun tüm mevcut verilerine bakıldı ve bu doğrultuda bir tasarım yapıldı. Pasif Ev standartlarına göre ısıtma ve soğutma sistemi için kullanılacak enerji, m² başına maksimum 15 kW olması gerekiyor. Biz Gaziantep’te ısıtma ile ilgili bir sıkıntı yaşamazken, soğutma değerleri için bu kriteri sağlamamız biraz zor oldu. Ancak doğru yalıtım detayları ve doğru sistemleri kullanarak, binamızda soğutma sistemi için maksimum 11 kW enerji tüketiyor durumdayız. Ayrıca LEED sertifikası için de karşımıza çıkan zorluklar oldu. Hem projelerin hem de uygulamanın LEED kriterleri için değişen noktaları vardı. Ancak şimdi binamızı sorunsuz kullanabiliyoruz. 28 Kasım 2013 tarihinde Ankara CerModern’de Sıfır Enerji ve Pasif Ev Derneği tarafından gerçekleşen Pasif Ev Semineri ve Ürün Sergisinde binamız bu konuda Türkiye’ye öncülük ettiğinden dolayı ilk ödülünü aldı.


Yeşil Bina: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin bu alanda gerçekleştirdiği diğer projeler nelerdir?


Seda Müftüoğlu Güleç: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin 3200 ha alan üzerinde 200.000 nüfusun yaşaması planlanan Ekoloji tabanlı kent kurma fikri ile çalışmalarımıza devam ediyoruz. Gaziantep Ekolojik Kent projemizde dikkat çektiğimiz hususlar, insan ve doğa arasında denge kuran, bölgenin ekolojik değerlerini koruyan, atık yönetimi olan, yaya ve bisiklet ulaşımına öncelik veren, karbon emisyon oranı düşük, sürdürülebilir tarım ve hayvancılığın geliştirildiği, sağlıklı yaşam merkezlerini içinde bulunduran bir kent olmasıdır. 


Ekolojik Kentte amaç yalıtımlı, az enerji tüketen, mümkünse enerjisinin bir kısmını kendi sağlayan yapılar inşa edilmesi için vatandaşı teşvik etmektir. Bu proje tüm dünyada öyle büyük bir ilgiliyle karşılandı ki Fransız Ekonomi Bankası Ekolojik Kent projemizin 55 ha’lık alanı olan Merkezi İş Alanı bölgesinde bizden hiçbir kaynak talep etmeksizin, alanın enerji ve su açısından fizibilite çalışmasını hazırlıyor. Hazırlanan rapor kapsamında alandaki mevcut su ve enerji kaynaklarını araştırıp, en doğru sistemin uygulanması için fikirler geliştiriliyor. Son kurgulanan senaryoya göre alanın ısıtma ihtiyacının yüzde 60’ı yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanacak ve yüzde 55 oranında sera gazı salımı engellenecek. Bu oran 4600 ton CO2 salımının engellenmesine karşılık geliyor. Ayrıca alanın mevcut su verilerini inceleyerek de halihazırdaki kaynaklarımıza göre su tüketiminden önemli miktarda verimlilik sağlanacak. 


Bunun yanı sıra Fransız ISOVER firmasının 10. kez düzenlediği Uluslararası Öğrenci Yalıtım Yarışması’nın 2014 yılı konusu “Multi Konfor Binalar / 2014: Yarının Okulu Gaziantep” olarak belirlendi. Konu kapsamında tasarlanacak proje arazisi olarak da Gaziantep Ekolojik Kent içerisindeki okul alanı seçildi. 23 ülkeden 1000’i aşkın mimarlık fakültesi öğrencisi yarışmaya Ekolojik Kent alanı içerisindeki okul alanına yapacakları tasarımlarıyla katılacak.


Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, benim de koordinatörlüğünü üstlendiğim 14 Aralık 2012 tarihinde bölgede bir ilke imza atarak Gaziantep Enerji Zirvesi’ni gerçekleştirdi. Şehitkamil Kültür Merkezi’nde gerçekleşen zirveye 600’den fazla kişi katıldı. Toplantılar ulusal düzeyde gerçekleşmiş, gelişen kentimizin enerji dalında gerçekleştirdiği projelerin ulusal bazda tanıtımı yapılmış, Gaziantep’in enerji dalındaki hedefleri oluşturulmuş ve yeni teşviklerle ilgili bilgiler verilmiştir. Ayrıca birçok firma bu zirvede enerji dalındaki çalışmalarını tanıtma şansı bulmuştur. Bu zirveyi her yıl tekrarlamayı düşünüyoruz. Bu sene düzenleyeceğimiz zirve, uluslararası ölçekte olacak ve zirve esnasında “Sanayide Enerji Verimliliği” ödül töreni gerçekleşecektir. Yapılan çalışmalarda bize güvenen ve projeleri emanet eden vizyon sahibi Belediye yönetimine teşekkür ediyorum.

 

---

R E K L A M