Dummies Series-II LEED Consultancy for Dummies (Pardon, İşverenler için LEED Danışmanlığı)

17 Haziran 2013 | KONUK YAZAR 18. Sayı (Mart-Nisan 2013)

Dr. Duygu Erten LEED Faculty, LEED International Yönetim Kurulu Üyesi, Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Part-time Öğretim Görevlisi ve TURKECO İnşaat ve Enerji Ltd. CEO'su
Geçtiğimiz sayıda, hatalarla dolu ve yalnızca LEED sertifika seviyesi hedefine yönelik hazırlanan şartnamelerin yeşil sektöre verdiği zararlardan bahsetmiştim... (25 Şubat 2012 Resmi Gazete-Enerji Verimliliği paragrafında olduğu gibi özellikle kamu ihaleleri, uluslararası yaygın kullanılan sertifikalara eşit duruş sergilemeli ve mutlaka ÇEDBİK’in hazırladığı ulusal sertifikayı da LEED, DGNB ve BREEAM sıralamasına eklemelidir).
Son dönemlerde işverenlerin LEED danışmanlığı tekliflerinin özellikle enerji modellemesi uzmanlığı talep ettikleri bölümler, işin doğrusunu bilenlere göre bilimsellik dışına çıktı. Hatırı sayılır bir ulusal kuruluşumuz, LEED şartnamesine enerji simülasyonunun uluslararası bir firmaya yurtdışında yaptırılması şartını koyarken, bu şartlarda iş verilme olasılığı olan bir uluslararası firma, daha düşük ücretli diye Türkiye’den simülasyoncu bulup çalıştırıyor. Aynı şekilde geçtiğimiz sene LEED danışmanlığı teklifi verdiğimiz bir işveren (o zaman hemen başlamazlarsa enerji simülasyonu için çok geç kalmış olacaklarını söylemiştik) yaklaşık 16 ay sonra LEED teklifi topluyor ve yabancı bir firmayla anlaşmak üzere... Bu yabancı firma ise gelip bizi taşeron olarak kullanmak istiyor, çünkü aslında Türkiye’de çalıştırabilecek bir LEED uzmanları yok.
Simülasyon yapacak firmaların ulusal veya uluslararası olmaları önemli değil, simülasyon uzmanının mekanik tasarımdan anlayıp anlamadığı ve ne kadar yıldır benzer binalarda çalışmalar yaptığı önemlidir. Ayrıca simülasyon çalışmaları binanın alanı ile ilgili fiyatlandırılamazlar. Bina tasarımının ne kadar komplike olduğudur fiyatı şekillendiren.
Peki, tasarımı bile size göstermeden fiyat isteyen işverene bunu nasıl anlatacaksınız? Ya da bir saat sonra olacak Yönetim Kurulu toplantısına verilmek üzere teklif isteyenlere?..
LEED uzmanlarına gelince...
Kaç yıldır LEED AP oldukları değil, ne tecrübede profesyoneller oldukları önemlidir. Üniversitelerimizden yeni mezun olan öğrencilerimizin en hızlı LEED AP olan profesyoneller olduğunu, en sık gördüğüm örnekler olduğu için rahatça söyleyebilirim. LEED ve BREEAM gibi sistemler çok hızlı değişikliklere uğradığından akreditasyonu olan profesyonellerin de bu sistemlerdeki değişiklikleri çok yakından takip etmeleri gerektiğini belirteyim. Bu nedenden dolayı USGBC geçtiğimiz senelerde iki yılda bir “sürekli eğitim kredilerini” yollamayı, hem “LEED Associate” hem de “LEED AP” olanlar için zorunlu kılmıştır.
Yeşil Bina sektörü ve danışmanlığı sancılarla büyüyor. İşverenin yanlış bilgilendirmelere maruz kalmaması için mümkün olan en erken aşamada Yeşil Bina yapma kararını vermesi ve mümkünse işveren tarafında çalışacaklara ÇEDBİK’ten Yeşil Bina eğitimleri aldırmasıdır. Yeşil Bina yapmak “Planlama” yapmakla başlar. Gereken bütçelerin ve insan kapasitesinin ayrılması için mutlaka son dakikaya bırakılmayan bir satın alma sürecinden geçilmesi gerekiyor. Ülkemizde satın almalar “en düşük fiyata” iş verme geleneğini sürdürürlerse, Türkiye’de binalara yeşil sertifika alınması için formları gerektiği şekilde dolduracak bir danışmanlar ordusu yaratılır ve uluslararası yeşil örgütleri zengin eden bir sektör çıkar ortaya. Ama bu binalar yeşil olur mu, göreceğiz...
Bir başka en yanlış uygulama ise, BREEAM Değerlendirmeci firmanın proje yönetimi firması şekline dönüştürülüp zaten değerlendirme yapacağı raporları hazırlayan firmalarla sözleşme yapmasının istenmesi. Çok boyutlu bir menfaat çatışması yaratan bu durumda işverenin, müelliflerin koordinasyonu için zamanının ve bütçesinin olmamasından kaynaklanan ve tamamen denetçiyi zor durumda bırakan bir durum. Halbuki ideal bir BREEAM sertifikasyon işinde denetçi müellif firmalarla sözleşme yapmaz. Bu yönetim ve koordinasyon Proje Yönetimi tarafından yapılır. Ve proje yönetimide BREEAM denetçiliği yapmaz.
Sektörde yalnızca LEED ve BREEAM gibi sistemlerle Yeşil Bina yapılacağına dair sonsuz bir güven var. Ancak bu sistemlerin öngördüğü kriterlerin dışında “en iyi örneklere dayanarak yüksek performanslı binalar” yapmak mümkün. Bu sistemlerin reçete verir gibi Yeşil Bina yapmamıza yardım ettikleri hiçbir zaman unutulmamalı. Ayrıca, reçetesel yaklaşımların yaratacağı risklerin de farkında olmamız gerekiyor. Bugün sektördeki şartnamelerden, enerji simülasyonu fiyat tekliflerinin projeler görülmeden verilmesine kadar aksaklıkları gözlemlediğimizde, Türkiye’de bugün Yeşil Bina olduğunu düşündüğümüz birçok binanın, ileride hedeflenen performans hedeflerini gerçekleştirmedikleri ortaya çıkacak. Burada şimdiden söyleyelim, bu yanlışlara sebebiyet vererek ya da itiraz etmeyip kabullenerek, “teknik, kanuni ve kontratlarla” ilgili birçok riske hep birlikte ortak oluyoruz.
Sektör liderlerinin ve karar vericilerin görevlerinden birisi de, ülkemizde yeşil sektörde danışmanlar başta olmak üzere, yeşil istihdamı ve kapasiteyi geliştirecek şekilde bütçe ayrılmasını sağlamak ve yeşil sektörü doğru profesyonellerle yeşertmektir...
 

---

R E K L A M