20 Aralık 2012 | PROJE 16. Sayı (Kasım-Aralık 2012)

BoÄŸaziçi Ãœniversitesi Güney Kampüsü, 140 senelik eski bir binasını iyileÅŸtirerek LEED Gold sertifikasına sahip ilk Türk kampüsü oldu... BoÄŸaziçi Kampüsü’nün en eski binalarından olan 8000 bin metrekarelik Hamlin Hall (1. Erkek Yurdu), yalıtım, bina kabuÄŸu, HVAC ve günışığı konularında elden geçirildi. Projenin LEED danışmanlığını ise TURKECO üstlendi...
150. yaşına ulaşan Boğaziçi Üniversitesi’nin 2010-2014 dönemi için belirlediği 7 stratejik amaçtan birisi de “Sürdürülebilir”, “Yeşil” bir kampüs olmak. Bu kapsamda Yeşil bir kampüs oluşumunu planlamak ve yönetmek, üniversite kampüslerinde çevreye duyarlılık bilincini artırmak, günlük kampüs yaşamını sürdürülebilir kılmak, yeni yapılacak tüm binaların “yeşil” olmasını sağlamak ve varolanlarda yeşil iyileştirmeler yapmak, kampüsteki tarihsel ve yeşil dokuyu korumak ve üniversiteyi karbon-nötr hale getirmek adına birçok girişim başlatıldı.
Güney Kampüs’te Hamlin Hall (1. Erkek Yurdu)’un önünde yeşil adanın içinde bulunan ıhlamur ağaçlarının kuzeybatı yönünde yüzyıllık bir mabet ağacı ve daha birçok yüzyıllık ağaç var... Kuşkusuz herkesi Boğaziçi Üniversitesi Kampüsü’ne bağlayan önemli unsurlardan birisi bitki örtüsünün güzelliği olsa da bundan böyle LEED Gold sertifikalı Hamlin Hall da kampüse uğrayanlar için bir cazibe merkezi olacak. 1869-1871 arasında Robert College’in ilk binası olarak inşa edilen ve Robert College kurucularından Dr. Cyrus Hamlin’den ismini alan binayı LEED Gold ile taçlandıran ekibin de özel bir ekip olduğunun altını çizmemiz gerekiyor. Projede çalışan tüm LEED uzmanlarının Boğaziçi mezunu olmaları tesadüf değil. Eren Baştanoğlu (BU’2010), mezun olduğu okuluna katkı vermekte kalmıyor ve Türkiye’nin en genç LEED AP’si olarak kayıt oluyor bu projeye. Prof. Zerrin Yılmaz’ın yöneticiliğinde yapılan enerji simülasyonu çalışmalarında veri koordinasyonu yapan TURKECO’nun modellemeden sorumlu LEED AP’si Elif Şensöz (BU’2012) ve projede LEED Administrator ve Yöneticisi olarak görev yapan Dr. Duygu Erten (BU’1988) ise “Bu kadar çoşkulu ve tutkulu çalıştığımız bir proje olmamıştı” diyor. Üniversite yıllarının önemli bir kısmını da bu binada sınavlara hazırlanarak geçiren LEED ekibi, “Bu projeye LEED Gold alabilmek, geçtiğimiz sınavların en zoru ama en keyiflisiydi” diyorlar.
LEED sertifikasının alınabilmesi için Hamlin Hall’un tasarım ve inşaatında şu stratejiler uygulanmış:

İnşaat süreci
Yapı oturum alanı dışında kalan alanlara zarar verilmemesi için inşaat sahası bariyerlerle kapatılmış, giriş çıkışlar kontrol altına alınmış. Yapı dışına kirlilik çıkışının engellenmesi için inşaat sahası bariyerler ile çevrilmiş, düzenli olarak temizlik yapılmış. Doğal su yollarında sedimantasyon ve kirlilik oluşumunu engellemek için yağmur suyu giderleri korunmuş. Mazgallarda süzgeç görevi görmek üzere jeotekstil keçeden havuzlar yapılmış. Malzemeler, taşınma ve depolanma esnasında tamamen kapalı alanlarda muhafaza edilerek malzemelerin çevreyi kirletmesi engellenmiş. Binadan çıkarılan molozlar, kapı borular içerisinde kamyonlara yüklenmiş. İnşaat esnasında yerleştirilen havalandırma kanalları toz ve kirlilikten korunmuş. Düzenli olarak temizlik yapılmış.



Su verimliliği
Yurttaki duş ve lavabolardan toplanan sular arıtılarak pisuar, rezervuar ve bahçe sulamada kullanılıyor. Bu sayede pisuar, rezervuar ve bahçe sulamada temiz su kullanımı yapılmıyor. Duş, lavabo, pisuar ve rezervuarlarda seçilen verimli armatürler ve gri su kullanımı ile beraber standart bir binaya göre su kullanım yüzde 67 düşürülmüş. Bu oran yılda 16.800 ton su tasarrufuna denk geliyor.  

Enerji verimliliği
Hamlin Hall, kayıtlı bir anıt bina olduğu için renovasyon esnasında kabukta yapılabilecek enerji verimliliği stratejileri uygulanamamış fakat kalın taş duvarları olan bu 140 senelik bina, günümüzde yapılan yapılardan zaten daha enerji verimli...
Renovasyon esnasında binanın tarihi yapısına zarar vermeden uygulanmış enerji verimliliği stratejileri içerisinde yüksek verimli mekanik ekipmanlar, ısı geçirgenliği düşük cam ve kapılar, kullanıcı sensörlü aydınlatma ve CO2 sensörlü doğal havalandırma sistemleri, ısı geri kazanımlı mekanik havalandırma sistemleri, solar paneller ve enerji verimli ampüller var. Binanın enerji verimliliği, tamamen aynı mimariye ve konuma sahip; fakat ASHRAE (American Society of Refrigiration Air-Conditioning Engineers) 90.1-2007 verimlilik değerlerine göre bilgisayar ortamında tasarlanmış bir referans bina ile kıyaslanmış. Sonuç olarak Hamlin Hall’un yüzde 26 daha enerji verimli olduğu belirlenmiş. Bu miktar şu anki enerji fiyatları ile yıllık 13 bin $ tasarruf anlamına geliyor. Aynı zamanda proje kapsamında soğutma sistemlerinde çevre dostu soğutucu akışkanlar tercih edilmiş.

Malzeme seçimi
Renovasyon tasarımı esnasında binanın mevcut elemanlarından olabildiğince yararlanarak yeni malzeme ve kaynak kullanımı minimuma indirgenmiş. Taşıyıcı elemanların yüzde 90’ı, taşıyıcı olmayan elemanların da yüzde 75’i korunmuş ya da tekrar kullanılmış. Kullanılan ahşabın yüzde 75’i FSC (Forest Stewardship Council) sertifikalı ormanlardan tedarik edilmiş.
Malzemelerin nakli esnasında ortaya çıkan kirliliği azaltmak amacıyla inşaat malzemeleri daha yakın lokasyonlardan alınmış. Malzemelerin en az yüzde 40’ı 800 km’den yakın bir mesafeden çıkartılıp işlenmiş.

Atık yönetimi
İnşaat esnasında bir atık yönetim planı hazırlanmış, çıkan inşaat atıklarının yüzde 80’i saha içerisinde ayrılarak ilgili birimlere geri dönüştürülmesi amacıyla teslim edilmiş. Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü ile ortaklaşa yapılan çalışma ile binada günde 275 kg geri dönüştürülebilir atık çıkacağı öngörülmüş ve bu atıkların ayrıştırılmasına yönelik farklı çöp kutuları tasarlanmış.

İç çevre kalitesi
Kullanıcılara sağlıklı bir iç ortam sağlamak amacıyla iç çevre kalitesine önem verilmiş. Binada ASHRAE 62.1-2007 standardı baz alınarak doğal ve mekanik havalandırma stratejileri uygulanmış.
Yurt katlarında yeterli doğal havalandırma sağlanması amacıyla geniş açılabilir pencereler tasarlanmış. Atrium içerisinde hava akışı bilgisayar ortamında CFD (Computational Fluid Dynamics) analizi ile çözümlenmiş, çatı pencereleri atriuma ve koridorlara yeterli temiz hava verebilecek büyüklükte tasarlanmış. Nefes alma aralığına yerleştirilen CO2 sensörleri ile çatı pencereleri ihtiyaç duyulduğunda açılıyor. Doğal havalandırma stratejileri sayesinde yüksek temiz hava değerleri ile beraber enerji verimliliği de elde edilmiş.
İnşaat bitiminden sonra bina havalandırılmış ve havada bulunan formaldehyde, phenylcyclohexene ve total volatile organic compounds değerleri ölçülmüş. Bu sayede bina içerisindeki havanın insan sağlığına uygun olduğu belirlendikten sonra kullanıma açılmış.
İç mekanlarda kullanılacak boya, astar, yapıştırıcı seçiminde VOC (Volatile Organic Compound) değerleri LEED kriterlerine uyan malzemeler tercih edilmiş. Bina kullanıcılarının günışığı ve manzaradan maksimum seviyede yararlanmaları için geniş pencereler ve cam çatı tasarım tercih edilmiş.
 
Temiz ulaşım
Kullanıcıların bisiklet kullanımını teşvik amacıyla bisiklet park yerleri tasarlanmış.
Çevreye daha az zararlı hibrit ve düşük emisyonlu araçların kullanımını teşvik etmek amacıyla kampüs otoparkının yüzde 5’i bu araçlara ayrılmış.
 

---

R E K L A M