Yeşil Binalarda Akustik Tasarım, Bütünsel Akustik Tasarımın Bir Parçasıdır

25 Ekim 2011 | KONUK YAZAR 9. Sayı (Eylül - Ekim 2011)

Arda Yavuz Y. Mimar, Akustik Uzmanı - Proje Müdürü ERKE Tasarım Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. arda@erketasarim.com
Yeşil Bina sertifikasyonları her ne kadar uygulanması zorunlu sistemler olmasalar da, söz konusu sertifikasyonların ulusal ve uluslararası platformlarda dikkate alınma oranları gittikçe artış göstermektedir. Bunun nedeni ekolojik ve ekonomik şartların, yapılar için birer “gönüllü zorunluluk” haline dönüşmeye başlamasıdır. Sürdürülebilir yapılarda akustik tasarım ölçütleri de kullanıcıların işitsel konforunu iyileştirmeye yönelik olarak sertifikasyonların içeriğine “belirli oranlarda” dahil edilmiş, hatta bazı tipolojilerde sertifika ön koşulu olarak tanımlanmıştır. Örneğin LEED sertifikasyonunda, okullar bu kapsamdadır.
Uluslararası Yeşil Bina konseylerinin, kendi bünyelerinde oluşturdukları sertifikasyonlarında (LEED, BREEAM, DGNB vb.) öne sürdükleri akustik şartlar, genelde yine kendi ülkelerinde yürürlükte olan yapı kodları ve yönetmeliklere dayandırılmaktadır. Ancak akustik tasarıma bütünsel olarak bakıldığında, her sertifikasyon sisteminin kapsamına dahil ettiği yapı tipolojilerinin değişiklik göstermesi ve bu sertifikasyonlarda tanımlanan akustik gerekliliklerin ağırlıklarının farklı olması nedeniyle Yeşil Bina akustik tasarımının kullanıcılar için sağlanması gereken akustik konfor koşulları kapsamında, sadece bir “bölüm” olarak değerlendirilmesi daha geçerli bir yaklaşım olacaktır. Bu bağlamda Yeşil Binalar için, yönetmelikler ve gerekli diğer akustik standartlar da baz alınarak optimum akustik tasarımın diğer gerekliliklerini de yerine getirecek çalışmaların yapılması gerekir.
Sertifikasyonların, uygulanması zorunlu sistemler olmamasına karşılık, gerek Yeşil Bina gerek yeşil olmayan binalar için ulusal ve uluslararası yönetmeliklerde kapsamları gittikçe genişletilen çevresel ve mimari akustik şartlar bulunmaktadır. Farklı işlevli yapıların yapı ruhsatı alamamasına kadar gidebilen bu şartlar öncelikli olarak yapının inşa edileceği ortamın çevresel gürültüden etkilenme düzeylerini değerlendirir. Bu duruma bir örnek, ülkemizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve yürürlükte olan “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”nde, yeni konut alanlarının planlanması aşaması için tanımlanan “gürültüye maruz kalma kategorileri”dir. Kategoriler yönetmelikte aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır:
Kategori A (Lgündüz cinsinden < 55 dBA) Alanı: Bu kategorinin en üst seviyesindeki gürültü, rahatsızlık verici derecede değildir. Planlama kararı verilirken gürültü, belirleyici faktör olarak değerlendirmeye alınmaz.
Kategori B (Lgündüz cinsinden 55-64 dBA) Alanı: Planlama kararlarında, gürültü seviyesi göz önüne alınır. Gürültüye karşı gerekli tedbirler alınarak planlama kararı verilir.
Kategori C (Lgündüz cinsinden 65-74 dBA) Alanı: Planlama kararı genellikle verilmez. Ancak kamu yararı gerektiren hallerde, daha sessiz bir yer bulunamaması nedeniyle, izin verilmek zorunda kalınması halinde arka plan gürültü seviyesi göz önünde bulundurularak, gürültüye karşı tedbirler alınır.
Kategori D (Lgündüz cinsinden > 74 dBA) Alanı: Planlama kararı verilmez.
Tanımlanan kategoriler bağlamında, yeni yapılacak konut, rezidans ve bünyesinde konut alanı bulunan karma kullanımlı diğer projeler için daha planlama kararı aşamasında, inşa edilecekleri arazinin çevresel gürültü etkilenim düzeyinin belirlenerek raporlanması gerekmektedir. Bu gereklilik yapının “Yeşil Bina Adayı” olup olmamasına göre değişiklik göstermez. Çünkü burada söz konusu olan, kullanıcılar için öngörülen ve Yeşil Bina sertifikasyonlarına bütünüyle dahil edilmemiş işitsel konfor koşullarını da içeren “Bütünsel Akustik Tasarım”dır.
 

---

R E K L A M