AlışveriÅŸ Merkezleri ve Yatırımcıları DerneÄŸi (AYD) ile Akademetre Research tarafından ortaklaÅŸa oluÅŸturulan “Sürdürülebilirlik ve Enerji Endeksi” lansmanı Maslak Orjin Plaza’da düzenlenen toplantı ile kamuoyuna aktarıldı. Toplantıya AYD BaÅŸkanı Nuri Åžapkacı, AYD Sürdürülebilirlik Komitesi BaÅŸkanı Cem Eriç, Akademetre Research Kurucusu Dr. Halil Ä°brahim Zeytin ve EY Türkiye Åžirket Ortağı, Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi ve Sürdürülebilirlik Hizmetleri Lideri Ece Sevin katıldı.
Türkiye’nin alışveriÅŸ merkezi sektöründe enerji tüketimi ve karbon ayak izini sistematik olarak ölçen ilk endeks çalışması sonuçları açıklandı. AYD (AlışveriÅŸ Merkezleri ve Yatırımcıları DerneÄŸi) ve Akademetre iÅŸ birliÄŸiyle hayata geçirilen AVM Sürdürülebilirlik ve Enerji Endeksi, AVM’lerdeki enerji tüketimi, karbon salınımı ve sürdürülebilirlik performansını ölçülebilir ve hesap verebilir hale getiriyor. Bu çalışma, dünya genelinde alışveriÅŸ merkezleri için düzenli karbon ayak izi ölçümlemesi yapan ilk sistematik araÅŸtırma olma özelliÄŸi taşıyor. Endeks sayesinde AVM’lerin çevresel etkileri somut verilerle analiz edilecek ve sürdürülebilirlik stratejilerine yön verilecek.
Toplantının açılış konuÅŸmasını yapan AYD BaÅŸkanı Nuri Åžapkacı: “Dünyamızın ve ülkemizin içinde bulunduÄŸu iklim krizi nedeniyle de sürdürülebilirlik hayati bir önem taşıyor. Bu baÄŸlamda AVM’lerinde sürdürülebilirlik adımlarını çok hızlı atması gerekiyor. Geçen yılın sonlarında ilk adımlarını attığımız raporun ana eksenine iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi, yatırımcı talepleri, deÄŸiÅŸen yasal düzenlemeler, mega trendleri ve tüketici beklentilerini aldık. Sektör paydaÅŸları ile yapılan görüÅŸmeler sonucunda Türkiye AVM Ekosistemi/sektörel sürdürülebilirlik yol haritasını oluÅŸturduk. EY ile birlikte hazırladığımız ve AVM sektöründe bir ilk olan kapsamlı sürdürülebilirlik çalışmasının ikinci fazını 2 Mayıs 2024 tarihinde düzenlenen basın toplantısıyla açıkladık. Sektör için bir yol gösterici olacak bu raporun da çok kıymetli olduÄŸuna inanıyoruz.” dedi.
AYD Sürdürülebilirlik Komitesi BaÅŸkanı Cem Eriç, konuyla ilgili ÅŸunları söyledi: “Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸine baÄŸlı sorunlar herkesin gündeminde. Bu sorunları konuÅŸmanın deÄŸil çözüm önerileri üretmenin, aksiyona geçmenin zamanı geldiÄŸine inanıyorum. Bizler de AYD üyeleri olarak bu konuda aksiyona geçtik. Bu noktada devletlerin, kamu-özel sektör tüm kuruluÅŸların iÅŸ birliÄŸi içinde çalışması gerekiyor. Sektör hareketi olarak da AYD’nin bu çabası önemli. Bu çalışmada tüm paydaÅŸlarımızla sürdürülebilirliÄŸi bütünsel bir çerçevede ele aldık. Bu çalışmalar kolektif hale gelmezse, etki gücünü artırmazsak istediÄŸimiz sonuçları alamayız. Bu çalışma paydaÅŸların kıyaslama yapması için önemli bir kaynak olacak. Sonra AVM’lere rehberlik etmek istiyoruz. Karbon ayak izini azaltmak için bir sektör hedefi oluÅŸturacağız.”

Sektörün Karbon Salınımı Ä°lk Kez Åžeffaf Biçimde Ölçülüyor
AVM Sürdürülebilirlik ve Enerji Endeksi, elektrik, su, doÄŸalgaz tüketimi gibi kritik verileri deÄŸerlendirerek toplam kapalı alan (TKA), ortak alan (OG) ve kiralanabilir alan (GLA) bazında enerji kullanımını raporluyor. Ayrıca iklim bölgesi, mimari yapı ve teknik altyapıya baÄŸlı enerji tüketim analizleri gerçekleÅŸtiriliyor.
Türkiye genelinde 13,9 milyon m² GLA (kiralanabilir alan) dikkate alınarak hesaplanan enerji endeksi, kiralanabilir alan bakımından AVM'lerin yaklaşık 1/5'inin veri paylaşımıyla oluÅŸturuldu.
Türkiye’de AVM’lerin ortalama karbon ayak izi (OA+GLA) 65,4 kgCOâ‚‚e/m²/yıl olarak hesaplandı.
Elektrik kaynaklı karbon salınımı 63,6 kgCOâ‚‚e/m²/yıl, doÄŸalgaz kaynaklı ise 1,56 kgCOâ‚‚e/m²/yıl olarak belirlendi.
Bu deÄŸerler, uluslararası karbon ayak izi kriterleriyle kıyaslandığında Türkiye’deki AVM’lerin sürdürülebilirlik açısından orta seviyede yer aldığını gösteriyor: Enerji verimliliÄŸi önlemleri alınmamış AVM’ler dünya genelinde 100-150 kgCOâ‚‚e/m²/yıl karbon salınımına sahip. Türkiye’deki AVM’ler ise bu seviyenin altında kalarak daha iyi bir performans gösteriyor.

GES Kullanımı Artıyor, AVM’ler Kendi Enerjisini Üretiyor
GüneÅŸ Enerji Sistemleri (GES) kullanımına iliÅŸkin çarpıcı veriler de endekste yer alıyor:
GES kullanan AVM’lerde, ortak alan elektriÄŸinin %40,3’ü yenilenebilir enerji kaynaklarından saÄŸlanıyor.
GES yatırımları ile AVM’lerin karbon ayak izinde yıllık %20’ye kadar azalma saÄŸlanabiliyor.
Bu veriler, alışveriÅŸ merkezlerinin sürdürülebilir enerji dönüÅŸümüne hızla adapte olduÄŸunu ve sektör genelinde yenilenebilir enerji kullanımının artacağını gösteriyor.
AYD ve Akademetre’nin öncülüÄŸünde yürütülen bu endeks çalışması, sadece AVM’lerin çevresel etkilerini ölçmekle kalmayıp, enerji verimliliÄŸi artırıcı önlemler için de rehber niteliÄŸi taşıyor.