Yeşil Bina Dergisi 9. Sayı (Eylül-Ekim 2011)

44 YEŞİL BİNA / EKİM 2011 vermektedirler. Doğrudan güneş ışığı mevcut olduğunda performansları daha iyidir. Küçük mekanların aydınlatılması için uygun bir sistemdir, büyük mekan- larda ızgara düzeni sağlanırsa düzgün bir günışığı dağılımı elde edilebilir [4]. Anidolik Tavanlar Anidolik sistemler parabolik toplaç- ların optik özelliklerini kullanarak yayınık günışığını toplayan sistemlerdir. Bu sis- tem ışığı odanın arka taraflarına yönlen- direbilen tavanın altındaki aynalı bir tüp sistemiyle birleştirilmiştir. Bu sistemler daha çok kapalı gök koşullarının hakim olduğu bölgelerde bulunan yerlerde kul- lanılırlar (Şekil 3.) Sistemlerin başlıca özellikleri; gün ışığını kamaşmasız olarak kullanım mekanlarına yönlendirmesi, düzgün bir aydınlatma sağlaması ve mekanların, geleneksel sistemler ile yeterli derecede aydınlanmayan kısımlarındaki aydınlık düzeyini önemli miktarda arttırmasıdır. Anidolik tavanlar ticari, endüstriyel ya da eğitim amaçlı yapılarda kullanılabilirler. İklim ve enleme göre farklı anidolik tavan çözümleri üretilebilmektedir [4]. Heliostatlar Bu sistemler ışığı dışarıda toplayarak bina içerisine ileten sistemlerdir. Helios- tat, otomatik takip sistemi ile güneşi takip eden, bir veya daha fazla aynadan ve bir mercekten (Fresnel merceği) oluşan ve güneş ışınlarını toplayan bütünleşik bir TEKNİK Pencerenin alt bölümü dış görüşü sağ- larken, üst bölüm ışığın içeri alınmasına hizmet eder. Işık rafları hacimde pence- reye yakın bölgeyi güneş ışığından korur- ken, yansımış ışık tavanı aydınlatmaktadır. Kışın, ışık rafının altında ve üstünde kalan pencere bölümlerinden hacme güneş ışığı girebilmektedir. Anidolik tekniğinin uygu- lanması ile optik özellikleri geliştirilmiş ışık rafı ile ışığın hacimlerin derin kısım- larına kadar iletilmesi sağlanabilmekte- dir (Şekil 1). Sistemin içinde yapay ışık kaynaklarının bulunması durumunda da aynı yöntemle ışık dolaylı olarak çalışma düzlemine iletilmektedir. Böylece ışık rafı sisteminin uygulandığı hacimlerde doğal ve yapma aydınlatma için benzer durum- lar elde edilir [4]. Işık Tüpleri Işık tüplerinde, küçük çatı ışıklıkla- rından alınan günışığı, yansıtıcı borularla hacmin tavanına taşınmaktadır. Işığın hacme dağılımı içte yer alan yayıcı ele- manlarla sağlanmaktadır. Borunun içine veya yayıcı elemana yerleştirilen günışı- ğına duyarlı yapma aydınlatma elemanı günışığı ile bağlantılı çalışabilmektedir- ler. Bu şekilde düzenlendiklerinde enerji tasarrufu açısından da olumlu sonuçlar Şekil 2. Işık tüpü (Berlin Potsdamer Platz) Şekil 3. Anidolik tavan sistemi sistemdir. Ancak bu sistem tek başına bir günışığı aydınlatma sistemi değildir, topladığı güneş ışınlarını ışık taşıyıcı bir sisteme, çoğunlukla ışık kılavuzlarına (light pipes) iletmektedir. Işık kılavuz- larında taşınan güneş ışığı daha sonra dağıtıcı bir çıkış ünitesi ile bina içerisine yayılmaktadır. Bu sisteme yapay bir ışık kaynağı (kükürtlü lamba) da eklenerek günışığı yetersiz olduğu zamanlarda da kullanılabilmektedir. Bu sistemlerin amacı penceresiz veya doğal aydınlatma imkanı olmayan mekanları günışığı ve ona takviye olarak kükürtlü lamba ile aydınlatmaktır. Bu düzeneğin ilk parçası olan helios- tatların temel işlevleri, genellikle çatıda bulunan aynaların üzerlerine düşen ışınları birbirlerine yansıttıktan sonra en son merceğe yansıtması ve merceğin bu ışınları odaklayarak ışık iletim sistemine yönlendirmesidir. İkinci parça olan ışık kılavuzlarının görevi ise bu ışınlarını ilet- mektir [4]. Doğal Aydınlatma Sistemlerinde Kullanılan Camlar Pencere camının ışık geçirgenlik değeri hacimlerde gerçekleşen günışığı miktarını etkileyen başlıca değişkenlerden bir tane- sidir ve doğal aydınlatma sistemi tasarımı sürecinde görsel konfor ve aydınlatma enerjisi korunumu açısından titizlikle üze- rinde durulması gerekmektedir. Fotokromik camlar ’ın ışık geçirgenliği, üzerine gelen ışık miktarına bağlı olarak değişmektedir. Kamaşmanın önlenerek görsel konforun sağlanması açısından uygundur. Termokromik camlar ’ın geçirgenliği sıcaklığa bağlı olarak değişmektedir. Kul- lanılan malzeme cam katmanları arasına yerleştirilen bir tür jeldir. Soğukta saydam haldeyken, sıcaklık arttığında saydamlığı azalmakta ve yansıtıcı özelliği artmak- tadır. Elektrokromik camlar dinamik pence- relere bir örnektir. Bu pencereler bir EC katmanıyla kaplı olup istenen kontrolü