Yeşil Bina Dergisi 9. Sayı (Eylül-Ekim 2011)

YEŞİL BİNA / EKİM 2011 25 ve/veya su ısıtmada kullanılmasını sağla- yan terminal üniteler (birimler) olarak iş görmektedir. Her bir hacim iklimlendirme SKIP ünitesi (fan coil, radyatör gibi), kendi termostatı ile kontrol edilir ve gerektiğinde ısıtma veya soğutma sağlar. Sıcak su veren SKIP iç üniteleri, ısıtma veya soğut- mada iken veya talebe göre işlev görebilir. Uygulamalarda, birkaç SKIP cihazından binlercesine kadar kullanılabilmektedir. Enerji kaynağı olarak her bir ünitede su dolaştırılır. Ayrıca, binaların ısı geri kaza- nım potansiyelini belirlemek için ticari bil- gisayar programlarından yararlanılır. Sis- temin ısı geri kazanım etkinliğini artırmak için ısıl depolama tankları kullanılır. Kapalı çevrimde dolaşan su, ilave bir ısıtıcı (örne- ğin kojenerasyon cihazı, kazan, güneş enerjisi ile ısıtılan su) ve bir ısı atıcısından (örneğin bir absorbsiyonlu chiller veya uygunsa bir açık soğutma kulesi) geçirilir. Alışılagelmiş uygulamada, su çevrimi 60 F (15 °C) ile 90 F (32 °C) arasında tutulur. Su çevrim sıcaklığı 32 °C’ye yaklaşınca, sıcaklığı 32.2 °C’nin altında tutmak için ısı atma cihazının çeşitli kademeleri devreye girer. Çevrim suyu sıcaklığı 15 °C’ye yak- laşınca, çevrimi 15 °C’nin üstüne çıkar- mak için ilave ısıtma cihazının değişik kademeleri devreye girer. 15 °C ile 32 °C arasında, hiçbir ilave ısıtma veya ısı atma cihazı gerekmez. Genel olarak, ısı potan- siyelinin fazla olması için bir binada, bazı mevsimler süresince çekirdek bölgesinde önemli bir soğutma yükü ve çevre bölge- sinde bir ısıtma yükü veya soğutma yük- leri ve sıcak su ihtiyacı gereklidir. Isı geri kazanım potansiyeli, yıllık işletme saatinin önemli olduğu uygulamalarda en fazladır. Burada, bazı ısı pompaları sıvıya ısı verir ve bazıları da sıvıdan ısı çeker. Şayet, ısı verme ve ısı çekme saatleri birbirini dengelerse, kapalı çevrimde hiçbir mer- kezi cihaz (soğutma kulesi gibi) olmadan, sabit sıcaklıkta ısı geri kazanımı olur. Tüm ısı pompaları birlikte ısı çekiyor veya ısı veriyorsa, hiçbir ısı geri kazanımı olmaz ve çevrim sıcaklıklarında en hızlı bir şekilde salımlar oluşur. Bununla beraber, ısı geri kazanımı, bazı saatlerde net ısı çekişinin ve bazı saatlerde de kapalı çevrime net ısı verişlerinin olduğu saatlerde söz konu- sudur. Net ısının verildiği oturulan saatler ile net ısının çekildiği oturulmayan (yapıda bulunulmayan) saatler arasındaki ısı geri kazanımı en yaygın uygulama örneğidir. Günlük ısı geri kazanımında, merkezi çevrim şartlandırma cihazının minimize edilmesi gerekiyorsa, kapalı çevrimde, çevrimdeki sıvının ısıl kapasitesi yanında bir depo olmalıdır. Net ısı çekişleri ile net ısı verişleri arasındaki zamanın yaklaşık olarak bir günü aştığı periyotlar boyunca, su tankı olan kapalı çevrimlerle sadece düşük ısı geri kazanımı elde edilecektir ve çevrim sıcaklığını izin verilen aralıkta tutmak için merkezi bir şartlandırma cihazı gerekecektir. Kapalı çevrimli su kaynaklı sistemlerde, kapalı çevrime ısının verilmesi veya kapalı çevrimden ısının çekilmesi için ısı değiştiricisinden suyun dolaştırılmasını talep eder. Kaynaklar [1] Wahlström, A, “Is it Possible to Achieve Zero Energy Demand While Rebuilding Multı-dwelling Buildings”, Rehva Journal, August 2011. [2] Hepbaşlı, Akdemir, Ö., “Su-Çevrimli Isı Pompaları ile Yapılarda Isı Geri Kazanımı”, 6. Ulusal Soğutma ve İklimlendirme Kongresi, Çukurova Üniversitesi, 4-7 Kasım 2000.