Yeşil Bina Dergisi 9. Sayı (Eylül-Ekim 2011)

24 YEŞİL BİNA / EKİM 2011 DEĞERLENDİRME Yapılarda Sürdürülebilirliğin Anahtarlarından Birisi Isı Pompaları D ünyamızda enerji, istenilen yer ve zamanda seyrek olarak uygun sıcaklıkta bulunur. Mühendisler için temel problem, istenilen formda olmayan enerjinin istenilen ve ekonomik bir biçimde kullanılabilir bir forma geti- rilmesidir. Örneğin petrol ve doğalgaz önemli enerji kaynaklarındandır; ancak çıkarılıp işlenmeden önce istenilen formda değildir. Bunun gibi ısı pompa- ları havada, suda ve toprakta bulunan kullanışlı formda olmayan ısıl enerjinin, dışarıdan düşük bir enerji verilerek, daha kullanılabilir şekle getirilmesine yardımcı olur. Isı pompaları bizlere, yenilenebilir enerji teknolojilerine dayalı sürdürülebi- lir bir toplum oluşturulmasına yardımcı olabilecek önemli araçlardan birisi olarak gözükmektedir. Isı pompaları ısıyı depo- lama yoluyla zaman ve mekanda taşıma- mıza da yardımcı olur. AB Enerji Direktifi EPBD’nin, 2020’de yüzde 20 yenilenebilir enerji hedefini tutturmada ısı pompaları önemli bir yer almaktadır. Bu bağlamda AB komisyonu ısı pompalarını yenilenebilir enerji olarak tanımlamaktadır. Isı pompaları 2021’de “Yaklaşık Sıfır Enerjili Binalara” ulaşma ve benzer şekilde binaların renovasyonlarla enerji verimli hale getirilme hedefinin de önemli araçlarından birisi olarak görül- mektedir. Diğer yandan ısı pompaları yak- laşık olarak 40 yıldan beri Amerika’da ticari bir ürün olarak imal edilmektedir. Isı pompaları hava, su ve toprak kay- naklı olmak üzere üç tiptir. En verimli ve sezonluk kararlılığı en yüksek olanlar toprak kaynaklı ısı pompalarıdır. Ancak çok pahalıdırlar. Su pompaları deniz, göl, akarsu gibi (bulunabildiğinde) kay- nakları kullanabileceği gibi, trijenerasyon sistemi, güneş destekli sıcak su, kule, kazan gibi enerji kaynaklarını kullanarak da verimli biçimde kullanılabilmektedir. Hava soğutmalı ısı pompalarının verimleri daha düşüktür. Verim, dalgalı olan dış hava sıcaklığına bağlıdır. En basit türleri hem ısıtma hem de soğutma yapabilen split klimalardır. Isı pompalarının bina içinde verimli bir biçimde kullanılabilmeleri için bina içi tesisatları da, bu cihazların verimli biçimde üretebildikleri su sıcaklıklarına uygun olmalıdır. Bu cihazlar kışın 30/40 °C, yazın 15-20 °C soğuk su ile verimli biçimde çalışabilmektedir. Bu bağlamda radyatör, tüm havalı, fan coil tesisatları ısı pompaları ile verimli biçimde kullanmaya uygun değildir. Döşemeden veya tavan- dan ısıtma ve serinletme, TABS sistemleri, konfor modülleri ve üç borulu sulu VRV sistemler daha uygundur. Bu nedenle zaman içinde teknolojinin bu yöne doğru kayacağı değerlendirilmektedir. Böylece güneş enerjisinin binalarda kullanım oranı da artacaktır. Bu çerçevede binalarda uygulama imkanı daha fazla olan “Su Kaynaklı Isı Pompaları (SKIP)” örnek olarak açıklan- mıştır (Yukarıda açıklandığı üzere cihazlar aynıdır, sadece ısı aldıkları veya verdikleri kaynaklar farklıdır. Bunların bir bölümü bina içine konularak dış ünitelerinde uygun sıcaklıkta üretilen su dolaştırılmak- tadır). Bunlar, hacim iklimlendirmesinde Dr. İbrahim Çakmanus Çakmanus Mühendislik Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti.