Yeşil Bina Dergisi 7. Sayı (Mayıs-Haziran 2011)

YEŞİL BİNA / HAZİRAN 2011 25 “safsızlıklar”, yani sudaki çözünmüş olan mineraller buharlaşmadığı için bunların sudaki oranı artmış olur. Oysa suyun mineralleri çözünmüş halde tutma kabi- liyeti sınırlıdır. Dolayısıyla su bazı mineral- lere doyar ve bu sebeple içinde bulunan bu minerallerin bir kısmını katı kristal şeklinde dışarı atar. Suyun istemediği bu mineraller kristaller oluşturur ( Kireç ). Bu iki tür Kireç oluşum mekanizması- nın ayni anda meydana geldiği yerler evi- mizdeki çaydanlık, buhar kazanı, buhar jeneratörü ve su soğutma kulesidir. Bu dört noktada da su önce ısınmaya başla- dığında Kireç oluşumu ve daha sonra su kısmen buharlaştığında Kireç oluşumu meydana gelir. Bu noktalar dışında, binalarda Kireç ile mücadele edilen daha birçok yer sayabiliriz: borulu ve plakalı ısı eşanjörleri, sıcak su üreten boylerler, şofbenler, kombiler, chiller grupları, sıcak su boruları gibi. Kireçle Mücadele Yöntemleri Su Yumuşatma Cihazı: Kireç ile mücadele için ilk akla gelen yöntem “Su Yumuşatma Cihazı” ile suların tama- mını yumuşatmaktır. Ancak bu teknik Yeşil Bina anlayışına uymaz. Çünkü Su Yumuşatma Cihazı su içinde tabii ola- rak bulunan Kalsiyum ve Magnezyum minerallerini sudan alırken, su içine tuzun (NaCl) yarısı olan Sodyum mineralini verir ve cihazın ters yıkaması sırasında cihaz, sudan aldığı mineraller ile beraber, tuzun diğer yarısı olan Klorür (Cl) mineralini de atar. Sonuçta, binada kullanılan suyun sertliğini giderirken, tabiita dönen atıksu içine “tabiatın istemediği tuz-NaCl” girmiş olur. Arıtılmış suların büyük bir kısmını tarımsal sulamada kullanan İsrail ülkesi çok uzun yıllar önce ülkede Su Yumu- şatma Cihazı kullanımını yasaklamıştır. Çünkü insanın suya ilave ettiği tuz bitkiler için zararlıdır. Kireç ile mücadele için akla gelen diğer bir yöntem Su Kimyasalı Yöntemi- dir. Su tesisatında Kireçi önlemek için tasarlanmış su kimyasalları vardır ve bu kimyasallar Kireç yapan minerallerin kristalleşmesini kısmen önler. Kullanılan suyun analizine bakılarak kimyasal yön- teme ve suya verilecek olan kimyasalın dozuna karar verilir. Ancak, Kimyasal Yöntem de Yeşil Bina anlayışına uymaz, tabii su içine tabiatın istemediği insan yapısı kimyasalları sokmak muhakkak tabiatta bir yerlere zarar verir. Ters Ozmoz Cihazı: Ham su içinde istenmeyenler yalnızca Kalsiyum ve Mag- nezyum değilse, suda bulunan mineralle- rin miktarı yüksekse, suda insana zararlı maddeler varsa, Ters Ozmoz (T.O.) cihazı ile suyu saflaştırmak doğru bir yöntem- dir. T.O. cihazı su içindeki “su olmayan” maddelerin yüzde 95-99 kadarını alır, su molekülüne kıyasla çok iri olan mikrop- ları ve birçok zararlı kimyasalları sudan tamamen alır, bu sırada suyun sertliğini de en az yüzde 95 oranında azaltır. T.O. cihazı bugüne kadar çevreci bir cihaz olarak tanındığı için su yumuşatma ciha- zını yasaklayan İsrail ülkesi T.O. cihazını yasaklamamıştır. Çünkü T.O. cihazı suyu iyileştirirken, kanala attığı su yine tabii mineraller içeren sudur. T.O.’nun üret- tiği iyi su ile kanala attığı suyun bir süre sonra tabiatta tekrar birleşerek ayni suyu meydana getirdiği düşünüldüğünde T.O. yöntemi Yeşil Bina anlayışına uyar. Fiziksel Yöntemle Kireç Mücadelesi: Son 50 yıl içinde, suyun Kireç oluşturma kabiliyetini bozan birçok fiziksel yöntem keşfedildi. Bu konudaki en son ve en başarılı icat, uzun dalga (80-120 kHz) fre- kans tekniğini kullanarak Kireçi önleyen Frekans Jeneratörleridir. Bu cihazların ürettiği frekans, boru üzerine “kol saatı gibi” takılan özel bir verici anten ile boru içinden geçen suya aktarılır. Frekans jeneratörleri boru üzerine takıldıkları için suya değmezler, suyun basıncından ve korozif etkilerinden zarar görmezler. Bu cihazlar kombi, çamaşır makinesi, boyler, ısı eşanjörü, sulu soğutma sistemi, buhar kazanı gibi yerlerde Kireç önlemede çok başarılıdır. Frekans jeneratörleri daha önce oluşmuş kireçleri de yavaş yavaş çözer. İlk satı- nalma ücretinden sonra bu cihazların gideri çok azdır: Evsel modeller saatta 1,5 watt kadar, apartman-otel modelleri 50-100 watt kadar elektrik tüketir ve yedek parça istemezler. Kireç mücadelesi için en ekonomik yöntem fiziksel güç ile Kireç oluşumunu engellemektir. Frekans tekniği KİREÇ oluşumunu nasıl önler? Yazının başında izah ettiğimiz gibi, özellikleri değişen su minerallere doy - muş hale geldiğinde, bu minerallerin bir kısmını içinde barındırmaz. Suyun iste- mediği bu mineraller önce mikroskopik kristaller oluşturur. Daha sonra, mikrosko- pik kristaller birbirleri ile birleşerek bizim istemediğimiz Kireçi meydana getirir. Frekans Jeneratörü bu mikroskopik kris- tallerin ortaya çıkmasını engelleyemez, fakat bu küçük kristallerin birbirini çeke- rek su sistemi üzerinde birleşmelerini ve Kireç oluşturmalarını engeller. Mikroskopik boyutta kaldıkları için Kireçten patlamış ısıtıcı Evsel kireç önleyici