Yeşil Bina Dergisi 6. Sayı (Mart-Nisan 2011)

44 YEfi‹L B‹NA / N‹SAN 2011 RÖPORTAJ Tüketecek kayna¤›m›z kalmayacak Gelece¤imizin enerji verimlili¤ine ba¤l› ol- du¤unu vurgulayan Sev, tüketim ç›lg›nl›¤›n›n boyutlar›n› flöyle de¤erlendiriyor: “Bugünkü gibi yerin alt›ndan ç›karal›m, tüketelim ve tü- ketelim. Nereye kadar? Bu tüketimin baflka bir boyutu da var. Fosil yak›t tükettikçe, do- layl› ve do¤rudan, atmosferi ve do¤ay› da kir- letiyoruz bir taraftan. ‹flte küresel ›s›nma de- di¤imiz duruma sebep olan da bu. Ayr›ca ya- k›n bir zamanda tüketecek bir kayna¤›m›z da kalmayacak. Enerji tüketimi konusunda çok h›zl› ad›m atmak gerekiyor art›k. Bugüne ka- dar al›nan önlemlerin hiçbiri yeterli olmad›. Benim için enerji etkinli¤inin iki anlam› var. Önce enerjiye olan ihtiyac›m›z› pasif anlamda azaltmal›, sonra ihtiyac›m›z olan›n mümkün oldu¤u kadar›n› yenilenebilir kaynaklardan, do¤aya zarar vermeden karfl›lamal›y›z.” Sürdürülebilirlik geçmiflte varolan bir kavram “Sürdürülebilirlik, bugün için bir trend. Geçmiflte zaten do¤al olarak varolan bir kav- ram. Do¤a ve tüm canl›lar sürdürülebilir bir düzen içinde yarat›lmam›fl olsalard›, varl›kla- r›n› binlerce y›ld›r sürdüremezlerdi. Zaman içinde flehirleflme olgusu, endüstrileflme, tek- nolojinin bilinçsiz kullan›m› ve insan nüfusu- nun h›zl› art›fl›, üretim zincirlerine geleneksel yaklafl›mlar› unutturdu. Suni malzemeler ge- lifltirildi. Bunlar›n insan sa¤l›¤›na ve do¤aya etkisini sorgulamadan kullanmaya bafllad›k. Zaman içinde durum bugünkü halini ald›.” Gelecekte herkes çevreye duyarl› binalar yapacak Sev’e göre 1970’lerdeki enerji krizi bu ko- nudaki en büyük eflik: “Kriz bizi tekrar gele- neksel tasar›m yöntemlerine yönlendirdi. Sa- de ve basit düflünmeye, elimizdeki kaynakla- r› verimli kullanmaya bafllad›k. Daha do¤rusu bunlar›n yöntemini keflfettik” diyor ve sürdü- rülebilirlik trendinin bir pick noktas›ndan sonra s›radan bir hale gelece¤ini, çünkü her- kesin çevreye duyarl› binalar yapaca¤›n› söy- lüyor. LEED ve BREEAM, görevlerini yitirecek Sev, LEED ve BREEAM gibi Yeflil Bina ser- tifikaland›rma sistemlerinin de sürdürülebilir- li¤e ba¤l› birer moda oldu¤unu ve istisnalar olsa da büyük oranda reklam unsuru olarak kullan›ld›¤›n› düflünüyor. Sev’e göre flu anda üreticide ve uygulamac›da fark›ndal›k yarata- rak sürdürülebilirli¤e katk› sa¤layan sertifika- lar, flart kofltuklar› standartlar s›radan hale gelince görevlerini yitirecek. Türkiye’ye özgü bir sistem flart Sev, her ülkenin kendine özgü flartlara sa- hip oldu¤u için Türkiye’de farkl› bir sertifika- land›rma sistemi gelifltirilmesi gerekti¤inin al- t›n› çiziyor ve konuyu detayland›r›yor: “ABD’deki flartlar›n Türkiye’de aranmas› çok yan›lt›c› sonuçlar ç›karabilir, çünkü koflullar çok farkl›. ABD çok daha büyük bir tüketim toplumu. Bir söz vard›r: Amerikal›lar büyük sever. Evleri büyük, arabalar› büyük… Ayn› zamanda çok kaynak tüketiyorlar. ABD için gelifltirilen LEED, ‘Kulland›¤›n›z yap› malze- mesini 800 km çapl› bir alan içinden temin edeceksiniz’ diyor. Bir uçtan bir uca 2000 km olan Türkiye için bu 800 km’lik mesafe bile çok uzun. Dolay›s›yla yerellik kavram› ülke- den ülkeye farkl›laflabiliyor. Yani Türkiye’ye özgü bir sistem flart. Ayr›ca Türkiye’de bu sis- tem yayg›nlaflacaksa üreticiden malzemeciye kadar sektördeki her pay sahibinin üzerine düflen görevi yerine getirmesi gerekiyor.” Bizim zaman›m›zda sürdürülebilirlik bilinmiyordu Sev, son olarak Türkiye’deki mimarl›k e¤i- timinin durumuna de¤iniyor: “Benim ö¤ren- cili¤im s›ras›nda, hiçbirimiz sürdürülebilirlik kelimesini duymam›flt›k. Ama flimdi durum farkl›. Hemen hemen tüm mimarl›k bölümle- rinde bu konuya iliflkin zorunlu ya da seçime ba¤l› dersler veriliyor. Ben fluna inan›yorum; de¤erli hocalar›m›z mutlaka bu bafll›k alt›nda olmasa dahi, konular›n› bu aç›dan de¤erlen- direrek ö¤renciye bilgi aktar›yorlar. Mesela e¤itim binalar›n› anlat›rken, sürdürülebilir e¤itim binalar› ad› alt›nda anlat›lmas› gerek- mez. Zaten anlat›lan prensipler gerekti¤i gibi uyguland›¤›nda, ders hedefine ulaflm›fl olur.” Mimarl›k e¤itimi interdisipliner olmal› “Ö¤renciye sürdürülebilir bir bina yapmak istiyorsa, iflin bafl›ndan itibaren di¤er disiplin- lerle ortak çal›flmas› gerekti¤i ö¤retilmeli. Ör- ne¤in statikçi, mekanikçi, elektrikçi, tesisat- ç›... Çünkü bu öyle kapsaml› ve karmafl›k bir konu ki, al›nan her bir karar di¤erlerini domi- no tafl› etkisi gibi etkileyebilir. Dolay›s›yla mi- marl›k e¤itimi al›rken bu konuda uzmanlafl- mak isteyen mimarlar›n kendi alan›n› ilgilen- diren di¤er disiplinlerle ilgili, örne¤in makine mühendisli¤i, uçak mühendisli¤i, aerodina- mik tasar›m gibi disiplinlerden de ders alma- l›. Küçük ölçekli bir yap› için bir mimar tek bafl›na yeterli olabilir ama ölçek büyüdükçe bir mimar›n tek bafl›na her sorunu çözmesi zorlafl›r. Dünyadaki bu tür büyük ölçekli yap› uygulamalar›nda göreceksiniz ki sadece mi- mar ve mühendisler de¤il, botanikçiden sos- yolo¤a kadar çok büyük bir tasar›m ekibi var. fiu anda mimarl›k e¤itiminde meslekleraras› iletiflimin önemi vurgulanm›yor ama ileride bu da olacak.” Mimar Sinan Üniversitesi Ö¤retim Üyesi Doç. Dr. Ayflin Sev © YEfi‹L B‹NA