Yeşil Bina Dergisi 48. Sayı (Mart-Nisan 2018)

yesilbinadergisi.com Yeşil Bina / Mart - Nisan 2018 43 ayında ErP LOT1’in devreye girmesi ile birlikte kombi, kazan, ısı pompası gibi ısıtma cihazları bir takım yeni kurallar kapsamına dahil olmuşlardır. Ekodizayn gereklilikleri; 0-400 kW arası kapasitedeki cihazları kapsar ve bu cihazlar ile ilgili verimlilik ve NOx emisyonu gibi değerler için minimum gereklilikleri tanımlar. Tele- vizyon, çamaşır makinası ve buzdolabı gibi ürünlerden tanıdığımız Enerji Etiketi regülasyonu ise 0-70 kW arası kapasite- deki cihazları kapsar. Bu cihazlarda üre- tici markası, cihaz modeli, enerji/sezonsal verimlilik sınıfı, sıcak kullanım suyu yük profili ve verimlilik sınıfı, kapasite ve ses gücü değerleri gibi bilgilerin yer aldığı enerji etiketi uygulamasını ve daha detaylı bilginin bulunduğu enerji föylerini zorunlu kılar. Enerji etiketi uygulamasının pratik faydalarından bir tanesi, son kullanıcı- lara ürün seçimi esnasında daha şeffaf bir karar olanağı sağlanmasıdır. Bunlara ilave olarak Enerji Etiketi düzenlemesi, “paket/sistem” tanımı yapmakta ve örne- ğin ısıtma tesisatında bir kazana ilave olarak boyler kullanılması durumunda, bu iki komponenti bir “sistem” olarak değerlendirerek bu sistem için ayrıca belirlenmesi gereken bir “paket/sistem” verimliliğini (bununla beraber etiketini ve föyünü) zorunlu kılmaktadır. Ayrı bir örnekte, bir kontrol cihazı (ör: oda kuman- dası) ile çalışan duvar tipi kombi cihaz da 2 komponentli bir “sistem”i temsil etmek- tedir. Bu durumda bu sistemin, kombi cihazın ürün enerji etiketinin yanı sıra oda kumandası ile birlikte çalışma performan- sını temsil eden ilave bir “paket/sistem” enerji etiketi/paket föyü de olacaktır. Kontrol cihazları kendi aralarında tek- nolojilerine göre kategorize edilmiş olup, farklı puan sınıfı altında toplanmışlardır. Bu artı puanları sistem seçiminde hesaba katıp, daha yüksek bir paket/sistem enerji sınıfına ulaşmak mümkündür. Paket sis- temlerin enerji sınıflarını hesaplamak için standart hesaplama formları oluşturul- muştur. Bu formlar, kombiler, kojeneras- yon cihazları, ısı pompaları gibi cihazlar için ayrı olarak hazırlanmıştır. ErP LOT1, minimum enerji verimliliği gerekliliklerini ortaya koyarken tek bir verimlilik hesaplama metodu da ortaya koymaktadır. “etas” olarak geçen sezon- sal (mevsimsel) ısıtma verimliliği değeri üzerinden cihazların verim değerlerinin hesaplanmasını ve deklare edilmesini zorunlu kılar. Bu bağlamda piyasadaki ürünler arasında bir standardı oluşturmuş olup, müşteri açısından eşit bir karşılaş- tırma yapabilme zemini sunar. LOT2’nin devreye alınması ile ise su ısıtıcıları ürün grubuna 0-400 kW arası kapasitedeki su ısıtıcı cihazlar için mini- mum verimlilik değerleri limiti getirilmiştir. 2000l ve daha küçük hacimdeki boylerler için ise durma kaybı limitleri getirilmiştir. Bu ürün grubu da hem ürün hem de paket yaklaşımı olarak enerji etiketi gerek- lilikleri kapsamındadır. Avrupa’da Eylül 2018 tarihi ile beraber yeni NOx ve kullanım suyu verimliliği limit değerleri söz konusu olacaktır. Bu bağ- lamda ErP direktifi kademeli olarak çıtayı sürekli yukarı taşıyan bir uygulamadır ve ülkemiz tarafından bu kademelerin takip edilmesi beklenmektedir. Bu kademeler ile verimlilik alt değer seviyeleri artırılıp, NOx salımı için izin verilen üst limit değer- ler düşürülmektedir. Böylece yönetmelik dışında kalan ürünlerin kademeli olarak piyasaya sunulması önlenerek ortalama enerji verimliliğinin makro düzeyde üst seviyelere çekilebilmesi amaçlanmakta- dır. LOT 1’in Avrupa’daki en büyük etkisi, Eylül 2015 itibariyle gaz yakan fanlı konvansiyonel (klasik) tipte cihazla- rın pazara sunulmasının durdurulması olmuştur. Ülkemizde de benzer şekilde kombi pazarı sadece yoğuşmalı cihazlara dönecektir. ErP Direktifinin ülkemizde Nisan 2018’de yürürlüğe girmesi beklen- mektedir. Direktif gereği 400 kW’a kadar ısıtma kapasitesine sahip olan konvansi- yonel kombi ve kazanların üretimi yasak- lanacak, ilave olarak 0-70 kW kapasite aralığındaki ısıtma cihazlarının enerji verimliliklerini gösteren enerji etiketlemesi uygulaması zorunlu hale gelecektir. Bu düzenleme, belirtilen tarih ile beraber konvansiyonel ürünlerin ülkemizde üretim ve satışının sonlanması anlamına geliyor olsa da, halihazırda pazara sunulmuş olan ürünlerin tükeninceye kadar son kullanı- cıya satılabilecek olması öngörülmektedir (son kullanıcının pazara sunulmuş olan ürünleri satın alması ile ilgili herhangi bir sınırlama getirilmemiştir). Böylece ErP ile beraber konvansiyonel cihazların yerine verimlilik değerleri daha yüksek, NOx emisyon değerleri daha düşük olan, yani daha verimli ve “yeşil” bir teknolo- jiye sahip yoğuşmalı cihazlar satılacak. Bu yönetmeliğin mevcut parkta işletimde olan konvansiyonel cihazlara bir yaptı- rımı bulunmamaktadır. Fakat ErP’nin yürürlüğe girmesinden sonra kombisini değiştirmek isteyen son kullanıcının yeni kombi alırken tek alternatifi yoğuşmalı kombi olacak. Avrupa’da Eylül 2018’de yürürlüğe girecek olan LOT1’in yeni fazı ile birlikte, yine aynı kapasite değerleri kapsamındaki kazan ve kombilerin izin verilen NOx (azot oksit) üst sınır değerleri aşağı çekilecek- tir. Bu faz ile beraber standart brülöre sahip entegre reküperatörlü yoğuşmalı kombiler (piyasada yarı yoğuşmalı ola- rak da bilinen) de konvansiyonel cihazlar gibi artık pazara sunulamayacak, böy- lece sadece premiks, yani hava ile gazın yanma öncesinde ideal oranda karışma- sını sağlayan teknolojiye sahip yoğuşmalı kombi ve kazanlar pazarda yer alacaktır. Bu yeni fazın ülkemizde Avrupa Birliği ile eş zamanlı devreye alınması halinde 2018 yılı Eylül ayı itibariyle yurtiçi pazarda üre- ticiler pazara sadece premix teknolojiye sahip yoğuşmalı kombi cihazlar sunabi- leceklerdir.