Yeşil Bina Dergisi 32. Sayı (Temmuz-Ağustos 2015)

YEŞİL BİNA / AĞUSTOS 2015 23 etüdü yapılması gerekiyor. Bu detaylı etüt neticesinde iyileştirme yapılabilecek alan- lar belirlenmeli ve ekonomik fizibilitelerine göre eylem alanları önceliklendirilmelidir. Bu konu aslında 2008 yılından beri hem yasal mevzuat hem de teknik bilgi ve uygulama olarak biliniyor. Sadece düşük sayıda bilinçli bina yönetimleri tarafın- dan uygulanıyor. Bu tip yönetimler zaten “yasak savmak” için değil, kendi işletme giderlerini düşürebilmek ve rekabet avan- tajı elde edebilmek için, kimse onlara neden yapmıyorsun diye sormadan bu uygulamaları yapıyorlar. Yeni yapılacak binalar için konu biraz daha farklı. Yeni yapılacak binalarda pro- jelendirme aşamasından başlayıp inşa- atın bitip, tüm ekipmanların işletmeye alınmış olduğu aşamaya kadar devam eden farklı bir süreç var. Uluslararası lite- ratürde adına “Commissioning” deniliyor. Türkçe’de tam karşılığı olacak “tek” bir teknik kelime henüz türetemediğimiz için herkes farklı bir kelime öbeği kullanabili- yor. Biz de “Kontrol-İşletmeye Alma-Kabul (KİK)” süreci veya “Sistemsel İşletmeye Alma ve Kabul” süreci gibi tanımlamaları kullanıyoruz. Umarım güzel Türkçemiz içerisinde güzel bir teknik kelime türete- biliriz bir gün. Yeşil Bina: Bu çerçevede Commissioning süreci hakkında bir değerlendirmede bulunur musunuz? Amacı nedir? Com- misioning ne işe yarar? Serkan Emin: Commissioning süreci, tasarım ekibinin bina sahibinin belirlemiş olduğu gerekliliklere ve hedeflere göre planladığı bina hizmetlerinin en verimli ve etkin şekilde kullanılmasını sağlayan süreçtir. Commissioning süreci etkin yönetilmemiş binalar daha fazla kay- nak (enerji, su, vb) tüketir. Bu nedenle, yeni yapılacak binalarda Commissioning süreci tasarım ve inşaat iş programına dahil edilmelidir. Commissioning süre- cinde binanın özellikle enerjiyle ilgili temel sistemlerinin; bina sahibinin belirtmiş olduğu ihtiyaçlara, proje tasarım kriterle- rine ve teknik şartnamelere uygun olarak optimum verimlilikte performans sağlaya- cak şekilde imal edilip, işletildiğinin doğ- rulanması amaçlanıyor. Böylelikle, plan- lar ve projeler üzerinde görülen tasarım ögeleri binanın bitmiş olan gerçek haline doğru bir şekilde yansımış ve bina enerji verimliliği anlamında optimum noktada çalışıyor olacaktır. Yeşil Bina: Commissioning süreci hangi aşamalardan oluşuyor? Serkan Emin: Commissioning sürecinin uzman sorumlusu bir kişi veya firma olmalıdır. Böylelikle, sürecin konu hak- kında bilgi birikimi ve uygulama tecrübesi olan gerçek bir sahibi olmaktadır. Bu, sürecin tüm tasarım ve inşaat süreçleri boyunca eksiksiz ve disiplinli olarak ilerle- mesini sağlamak açısından da önemlidir. Bir binada tüketilen enerjinin önemli bir kısmını mekanik ve elektrik/aydınlatma sistemleri oluşturmaktadır. Tasarım şart- larına uygun olmayan bir mekanik veya elektrik/aydınlatma tesisat uygulaması iç konfor kalitesine ulaşmak için hedefle- nenden daha çok enerji tüketimine neden olur. Örneğin, iklimlendirme sistemleri, mahallerdeki konfor şartlarını sağlaya- bilme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. Sis- temdeki eksiklikler veya sıkıntılar, ortamın termal ve iç hava kalitesi konfor şartlarını etkileyerek kullanıcılar üzerinde olumsuz etkiler doğurabilir. Bu tip durumlar Com- missioning sürecinin disiplinli yürütülmesi ile bertaraf edilebilir. Commissioning süreci sorumlusu, bina sahibinin gerek şartlarının ve hedef- lerinin mekanik ve elektrik proje tasarım- cıları tarafından doğru bir şekilde anlaşılıp proje tasarım raporlarına ve içerisindeki tasarım kriterlerine tam ve eksiksiz bir şekilde aktarıldığını kontrol eder. Tasarım süreci boyunca revizyonlar veya güncelle- meler oldukça, bu değişikliklerin tasarım kriterlerine, final proje tasarım raporlarına, teknik şartname ve birim fiyat tariflerine yansıtıldığını kontrol eder. Commissioning süreci sorumlusu, Commissioning süreci içerisindeki gerekliliklerin proje teknik ve idari şartnamelerinde net bir şekilde yer almasını sağlar. Commissioning süreci sorumlusu, binanın enerji ile ilgili temel sistemlerinin devreye alma (start-up) işlemlerinin, Test-Ayar-Dengeleme (TAD) sürecinin ve fonksiyonel perfor- mans testlerinin planlamasının ve ilgili ekipler tarafından teknik prosedürlerine uygun bir şekilde yapıldığının takibini yapar ve doğrular. TAD ve fonksiyonel performans testlerinin sonuçlarına ve ilgili dokümantasyonun (TAD raporu, fonk- siyonel test formları vb.) varlığına göre kabul işlemlerinin yapıldığını takip eder. Commissioning süreci sorumlusu, TAD sonuç raporu ve fonksiyonel performans testleri formları sonuçlarına göre kabul işlemlerinin yapılıp, binanın işletmeye hazır hale getirildiğini doğrular. Böyle- likle, planlar ve projeler üzerinde görülen tasarım ögeleri binanın bitmiş olan gerçek haline doğru bir şekilde yansımış ve bina, enerji verimliliği anlamında optimum nok- tada çalışmış olacaktır. Yeşil Bina: Çok teknik bir konu gibi görün- mekle birlikte bir binada yaşayanlar için bu süreç ne anlam ifade ediyor? Amaç, örneğin enerji tasarrufu ise eğer, bu süre- cin maliyeti, yaratacağı katma değerin altında kalıyor mu? Serkan Emin: Bina kullanıcıları için iç ortam kalitesi ve konfor anlamında en üst nokta yakalanmış olacaktır. Genel- likle, binaların ilk birkaç yılında ve hatta daha sonraki yıllarında duymuş olduğu- muz bina sakini şikayetleri asgari sevi- yeye indirilmiş olacaktır. Binalar kulla- nıma açıldıkları ilk günlerinden itibaren yüksek konfor ve düşük enerji tüketimi seviyesinde olacaklardır. Enerji verimli, su verimli bir binanın işletme maliyetleri