Yeşil Bina Dergisi 32. Sayı (Temmuz-Ağustos 2015)

YEŞİL BİNA / AĞUSTOS 2015 19 kazanma vb.” gibi günü kurtarmaya dönük ticari amaçlarla yapıyorlar. Artık ne paha- sına olursa olsun, amaç yalnızca; “daha fazla proje-iş-para” yapmaya” dönüşüyor ve pro- jenin-mühendisliğin-bilimselliğin, ideallerin, kamusal sorumluluğun, etiğin, çevre-doğa vb. saiklerin, “gerçek-sürdürülebilir Yeşil Bina” yapmanın bir anlamı-kıymeti pek kal- mıyor. “Daha fazla proje-iş-para” yapabilmek için de, zamanla mühendisliğin, projenin hakkını verecek adam/gün harcaması yap- mak yerine; projenin-işin alınmasına yöne- lik en düşük fiyatlar verilmeye, bütün işleri almaya, fiyat kırmaya, sürümden kazanmaya, rakiplerine iş yaptırmamaya, rakipleri yok etmeye dönüşüyor. Böylece artık sektörde doğru-makul-daha iyi hizmet verebilecek bir bedel-fiyatlama şansı kalmadığı için de, ABD ve AB ülkele- rinde aynı işi yapan (örneğin; LEED Sertifikası Danışmanlığı) mimar-mühendisler-proje- mühendislik-danışmanlık firmalarına göre; 10-20 kat daha az ücretlerle “işler” alınıp, yapılmaya çalışılıyor. Böyle bir şey nasıl ola- bilir ve kabul edilebilir? Neden ABD’de aynı işi yapan ABD’li bir mühendis ve-veya firma, bizden 10-20 kat daha fazla ücret alıyor? Oysa danışmanlığını yaptıkları “Yeşil Bina- lar”; Ülkemizden daha ucuza ya da eşdeğer fiyatlara satılıyor, en azından 10-20 kat fazla bedellerle satılmıyor. Bu çelişki; doğru-adil- kabul edilebilir değildir. Bu çelişki nedeniyle yeterli sayıda doğru-iyi ve tecrübeli-uzman mimar-mühendis istihdam etmek, alınan “işlerin” bedelleri ile pek mümkün olama- yacağı için de, maalesef hem yeni-tecrübesiz, hem de az sayıda personel ile çok sayıda projeye danışmanlık hizmeti; sadece “yapıl- mış gibi”, kağıt-proje ve “check list” üzerinde yapılabilir ancak. Türkiye; LEED Sertifikası Aday Projeleri Listesinde Dünya’da ilk On Ülke Arasında! Tam bu konu ÇEDBİK ve Yeşil Bina danış- manlık firmaları arasında tartışılırken, Ülke- miz, bu yıl “en çok LEED Sertifika Projesi” olan, dünyadaki ilk 10 ülke arasına girdi! Ülkemizde iki elin parmaklarını geçmeyen “danışmanlık” firmaları aynı anda kaç “Yeşil Bina projesi”ne, nasıl hizmet verebilir? Her biri 1-2-3 yıl süren, içlerinde hastane ve AVM gibi çok büyük ve komplex binaların da bulunduğu fazla sayıdaki büyük 40-50 adet (milyonlarca mtrekarelik) projeleri, ancak ABD’de olduğu üzere minumum 40-60 uzmanla (LEED AP ve Mühendis-Mimar vb.); “tam para alıp-tam hakkını vererek” yapabiliyorlar. Türkiye’de toplasanız bu kadar sayıda kalifiye-gerçek LEED uzmanı personel nerdeyse zaten yok. Ancak, maalesef bir- çok mekanik ve elektrik projelerindeki ya da “TOKİ” projelerindeki; “tip proje” yapmak gibi (TOKİ nasıl, arkasına bakmadan/bakmaya fırsat bulmadan 150 kişi ile 500 bin konutu (!) 5 senede hızla yaptı ise); az sayıda personel ile 100 adet-200 adet farklı projeyi aynı anda yapmakla övünen “danışmanlık firmaları” da, yalnızca bu “sertifikalı(!)” binaların “sayıları” ile övünebilirler. Sektör ve herkes şapkasını önüne koyma- lıdır. Peki bu binaların ne kadarı gerçekten “yeşil”, “enerji etkin”, “sürdürülebilir”, sahi- bine, yatırımcısına, kiracısına, kullanıcısına ”konfor ve tasarruf” sağlıyor, alınan sertifika kriterlerine uygun işletilebiliyor? Ülkemizi ilk 10 ülke arasına sokan, alınan ve başvurusu yapılmış yaklaşık “500 LEED Sertifika Adayı” binanın ne kadarı; “gerçekten enerji etkin”? Ülkemize ne kadar; toplam “su ve enerji tasarrufu” sağladı-sağlayacak? ABD’de daha önce yapılan bu tartışmaların, ilk 10 ülke arasına girdiğimize göre; artık ülkemizde de yapılması zamanı gelmiştir. “En çok” iş-proje yapan danışmanlık fir- maları, artık oluşturdukları-oluşan; “düşük rayiçli” Yeşil Bina danışmanlık hizmet sektö- ründe, kendilerinden daha da “dip rakamlı” teklif veren (ev-ofis çalışan); yeni mezun, 1 günlük eğitim ve sınavdan 70 alıp LEEP AP olan “Yeşil Bina uzmanı(!)” bir kişi “iş”leri alınca ne yapacaklar? Çünkü “hizmet ve fiyat düşünce”, daha önce “Enerji Verimlilik Danış- manlık Firmaları’nın (EVD)” başına gelen, bazı emekli mühendislerin 10 günlük kurs ile “enerji yönetici”si olup, otel başına 50 TL/ ay bedelle, evden, 50 farklı otele gitmeden; enerji verimliliği hizmeti verenlerin “kaderiyle” karşılaşacaklardır. Yine, konutları görmeden, yalnızca proje üzerinden “enerji kimlik belgesi (EKB)” veren, daha önceki projedeki konu- tun fotoğrafını; “photo shop” ile yapıştıran bireysel “uzman” vb. gibileriyle mi rekabet edebileceklerdir? Sonuçta “düşük-az fiyat”; mecburen “düşük-az hizmet”i getiriyor. Böylece bu “iş”e iddialı başlayanlar ve gerçekten gönül verenler, “daha iyi ve fazla hizmeti” vereme- yecekleri bir bedelle iş alamayacakları için de; hem iyi “danışmanlık firmaları” güçleneme- yecek-yaşayamayacak hem de hizmet verilen “projeler” sürdürülebilir-enerji verimli-maliyet etkin olamayacaktır. Ayrıca, bu gelişmeleri bilen gerçekten de enerji etkin, sürdürülebilir, gerçek “Yeşil Bina” isteyenler, “LEED Sertifi- kası” almaktan vazgeçmeye başlayacaklardır, hatta başlamışlardır. Ayrıca, beklediğimiz, hedeflediğimiz sayıda ülkemizde olması gere- ken “gerçek yeşil-enerji etkin binalarımız” da bu nedenlerle fazla olamayacaktır. Yani hep birlikte tüm yumurtaya birden sahip olmak için, “altın yumurtlayan tavuğu” kesiyoruz. Sonuç Yerine… Peki “yeşil” sektörü, ülkemizin ve “danış- man” firmaların selameti açısından bu durumdan nasıl çıkılabilir? Naçizane öneri- miz; ÇEDBİK’de üye olarak yer alan “danış- manlık” firmaları ile ÇEDBİK Yönetimi tara- fından sağlanacak asgari-müşterek bir “LEED Teknik Şartnamesi ve LEED Firmalarında Aranacak Hususlar Şartnamesi” hazırlan- ması ve mümkünse de “LEED Danışmanlık Asgari Hizmet Bedeli” taban fiyatlarının belir- lenmesi, bu “yanlış-olumsuz” gidişatı belki de engelleyebilir, tartışmaları-güvensizlikleri azaltabilir. Aksi takdirde her “danışmanlık” firması, kendi “Özel LEED Teknik Şartnamesi”ni kullanmak isterse, kurumlar ve ihale yapan sorumlu kişiler; 10 ayrı danışmanlık firmasının “Özel LEED Teknik Şartnamesi” kendilerine verilirse, hangisi ile ihaleye çıkacaklarına nasıl karar verecekler? Böyle sürerse de sürekli sorun yaşanmaya devam edecek ve hem sektör hem de bizler zarar görmeye, gerek- siz-faydasız tartışmalara devam edeceğiz.