Yeşil Bina Dergisi 3. Sayı (Eylül-Ekim 2010)

31 EK‹M 2010 / YEfi‹L B‹NA enerji verimli” oldu¤u anlafl›lm›fl ve yeni uy- gulamaya geçen LEED kriterlerine göre de befl y›l boyunca binalar›n enerji performans› izlenmeye al›nm›flt›r. ABD New Buildings Ins- titute’den But Gifford’in yapt›¤› araflt›rmaya göre, “LEED Sertifikal› binalar, sertifikas›z olanlara göre yüzde 29 daha fazla enerji har- c›yor” (3). Ülkemizde de proje yapacak olan çok meflhur “yabanc›” bir mimar›n ‹ngilte- re’de yapt›¤› ve sertifika alan binalar›n›n, “enerji performans›” çok düflük ç›km›fl. Önemli olan, binan›n önce ve öncelikle “yüksek performansl› sürdürülebilir-ekserji verimlili¤i yüksek” olarak tasarlanmas› ve en- tegre bina tasar›m-yönetim-uygulama sistemi ile birlikte projelendirilmesidir. Zaten, bu kri- terler olmazsa olmaz olarak hedeflenir ve uy- gulanabilirse, LEED veya BREEAM sertifikas› zaten en üst düzeyde sa¤lanacakt›r. Binan›n ömür boyu iflletme maliyetlerinde de (LCC), sürdürülebilir olarak mal sahibine, iflletmeci- ye, kirac›ya, ülkemize ve do¤aya gerçek an- lamda fayda sa¤layacakt›r. Aksi taktirde sa- dece “sertifika” al›nmas› hedeflenir ve yük- sek performans-ekserji göz ard› edilirse hem müflteri, kirac›, mal sahibi ve iflletmeci hem de ülkemiz kaybetmifl olacak, do¤a da yan›lt›lm›fl olacakt›r. Sertifikal› Bina Maliyetleri Sertifika alabilmek için ya LEED’in onayla- d›¤›, tesisin bütününe puan kazand›ran sis- tem (PV, günefl kolektörleri, rüzgar, ›s› pom- palar›, trijenerasyon, yüksek verimli HVAC sis- temleri, yerden ›s›tma, s›cak su-buz depola- ma, ar›tma sistemleri vb.), cihaz-ürün (foto- selli bataryalar, susuz pisuarlar, gün ›fl›¤› ba- cas› vb.), ürün, malzeme (VOC sertifikal› hal›, duvar ka¤›d›, boya, ahflap, tu¤la, beton, yal›- t›m vb.) kullan›lacak ya da bunlar› kullanma- y›p, kullan›lm›fl gibi “ka¤›t üzerinde beyan ve kabul mekanizmalar›” devreye girecektir. E¤er, LEED kriterlerinin tutturulabilmesinden ve uygulanmas›ndan puan al›nacak ise inflaat maliyetine ABD’de yüzde 3-7, ülkemizde de yaklafl›k yüzde 5-10 civar›nda “ek” bir ilk ya- t›r›m maliyeti gerekecektir. Bunlar› “maliyet” saymay›p, sadece LEED AP dan›flmanl›¤›n› ve baflvurma bedelini, yak- lafl›k yüzde 1 olarak yat›r›mc›ya-kamuoyuna belirtmek do¤ru de¤ildir. Çünkü yukar›da be- lirtildi¤i üzere at›k suyun geri dönüflü, iç hava kalitesinin art›r›lmas›, do¤al-gün ›fl›¤› ayd›n- latma, yenilenebilir enerji ve enerji verimli teknolojilerin kullan›lmas›, sertifikal› malze- me, otomasyon, enerji izleme sistemi, devre- ye alma, do¤rulama vb. maliyetler asl›nda konvensiyonel-normal bir binada kullan›lma- yan, kullan›lmayacak olan, sadece sertifika al- mak ve yüksek performansl› bina yapmak is- teyen projelerde kullan›lacakt›r. Di¤er yan- dan, yukar›da belirtilen ilk yat›r›m maliyetleri- ni dezavantaj olarak görmemek, bunlar›n ge- ri dönüfl sürelerinin kabul edilebilir seviyeler- de tutulmas›n›n sa¤lanmas› önemlidir. “LEED veya BREEAM sertifikal› bir binan›n toplam inflaat maliyetinin sertifikas›z bir bina- ya k›yaslamas› subjektif bir konudur. Nitekim her bina ve o binay› yapt›ranlar farkl›d›r. “ (4). “Yeflil maliyeti olarak da adland›rabilece¤i- miz projede infla maliyetinin alt›nda de¤erlen- dirilen, LEED uygulamalar›n›n maliyeti, proje- de tercih edilen uygulamalara göre de¤ifl- mektedir. Projemizde kulland›¤›m›z fotovol- taikler, rüzgâr türbinleri, su tasarrufu uygula- malar›, tercih edilen mekanik sistemler ile ya- p› maliyeti geleneksel yap›lara göre art›fl gös- termektedir. LEED’in proje maliyeti üzerinde- ki etkisinin, proje maliyetinin yüzde 10’unu aflmamas›n› planlamaktay›z.” (5). “2008’de ABD’de yay›nlanan sektör ra- porlar›na göre ise tasar›m maliyetlerinde, bi- nan›n ne kadar yeflil tasarland›¤›na göre yüze 1 - 10 aras› bir art›fl gözlendi¤i belirtilmifl.” (6). “Buna karfl›n yeflil bir binan›n maliyeti, ye- flil olmayan bir binaya göre sadece yüzde 2 ila yüzde 7 oran›nda art›fl gösteriyor.” (7). EDSM Enerji ve dan›flman-akademisyenle- rinden oluflan ekip taraf›ndan, ESER Yeflil Bi- nas›’n›n LEED GOLD almas› hedefinden-aday- l›¤›ndan çok önce bafllat›lan, “Yüksek Perfor- mansl› Sürdürülebilir Bina” olmas›na yönelik yap›lan yat›r›mlar ve sonradan da LEED GOLD almak üzere yap›lan yat›r›mlar›n toplam› bina infla maliyetinin yüzde 10’una karfl›l›k gelmifl- tir. Sadece LEED sertifikas› al›nmas› hedeflen- mifl olsayd› en fazla yüzde 5 maliyet art›fl› ç›- kabilecekti. Yeflil Bina Uzmanlar› Ülkemizde kullan›lan bir baflka yanl›fl (ter- minoloji) ise “Bina Enerji Yöneticisi”, “LEED AP”, “BREEAM Assessor” sertifikas› sahibi ol- man›n, do¤rudan “Yeflil Bina Uzman›” olma- y› da sa¤lad›¤› iddias›d›r. Nas›l ki, B s›n›f› sürü- cü ehliyeti alarak “‹leri Sürüfl Uzman›”, “Tra- fik Uzman›”, “Araç Uzman›” vb. olunmuyor ise uluslararas› literatürde yer almayan, ancak ülkemizde giderek artan say›da, “Uluslararas› Enerji Uzman›”ndan sonra “Yeflil Bina Uzma- n›” gibi kendinden menkul s›fatlar› kullan- mak do¤ru de¤ildir. Ayr›ca, “Yeflil Bina Uz- man›”, “Bina Uzman›” diye de bir fley ola- maz. “Bina” uzman› var m› ki, “Yeflil Bina” uzman› olabilsin? Çünkü bir bina, mal sahibi, müteahhit, mimar, iç mimar, peyzaj, elektrik, elektronik, otomasyon, makine, tesisat, ay- d›nlatma, inflaat, yap› fizi¤i, akustik, zemin, malzeme, yang›n, güvenlik, iflletme, finans, sat›n alma, devreye alma, çevre, enerji mü- hendisi-uzman›, bina enerji simülasyoncusu,