Yeşil Bina Dergisi 22. Sayı (Kasım-Aralık 2013)

YEŞİL BİNA / ARALIK 2013 49 lerin etkinlik oranlarına yakın oranlar elde etme için çevresel tipli ısı değiştiricilerinin daha yüksek basınç düşümü oranları ile çalışması gerekir. 3.4. Isıl borulu ısı değiştiricisi Isıl borulu ısı değiştiricilerin etkinlik oranları %45 ila %60 arasında değişir; ki bu teker ve plaka tipi ısı değiştiricile - rin etkinlik oranlarına nazaran düşük bir orandır. En yüksek etkinlik değeri olan %60 seviyesine büyük bir basınç düşümü ile ulaşılabilir. Ancak bu basınç düşümü ön yüz hızının azaltılması ve daha çok sıra boru kullanılması ile azaltılabilir. Bu tip ısı değiştiriciler yüksek verimli uygu - lamalar için tavsiye edilmezler ve daha önceki bölümlerde bahsedilen daha yük - sek etkinliğe sahip sistemler ile kolaylıkla değiştirilebilirler. 4. Ömür Boyu Maliyete Göre Isı Geri Kazanım Sistemlerinin Seçilmesi Bir önceki bölümde görülen şekiller gösteriyor ki ısı değiştiricilerin etkinliği, daha büyük üniteler kullanılması ile veya hazne yüksekliğinin, plaka ve fin aralığının azaltılması ile artırılabiliyordu. Diğer bir taraftan hazne yüksekliği, plaka ve fin ara - lıklarının azaltılması ile basınç düşümü de artıyordu. Ayrıca düşük ön yüz hızı elde etmek için klima santralinin büyütmek ise yatırım maliyetlerini yükseltiyordu. Her bir klima santralinin seçiminde asıl amaç bütün bu faktörleri dikkate alarak opti - mum sonuç verecek üniteyi bulmaktır. Böylece yatırımın ömür boyu maliyeti en düşük düzeyde tutulabilir. Pratikte, klima santralleri maalesef hala en düşük ilk yatırım maliyeti göz önüne alınarak seçilmektedir. Bu da demek oluyor ki, klima ünitesinin büyük - lüğünü azaltmak için yüksek ön yüz hızına sahip üniteler seçilmekte ve bu da düşük ısı geri kazanım oranlarına sebep olmakta. Şekil 7’de pek çok farklı ısı geri kaza - nım tekerleri için yapılan LLC (Ömür Boyu Maliyet) analizi görülmektedir. Bu analiz 15 yılı aşkın bir süre için enerji maliyetleri ve VDI 2067-1’e göre fiyat değişim faktör - leri göz önüne alınarak yapılmıştır. Isı geri kazanım tekerinin (HRW) çapı, şekildeki tabloda verildiği gibi HRW 1 için en düşük ve HRW 2 için en yüksektir. Bu örnekte kullanılan ısı geri kazanım tekerinin tipi, entalpi tipidir. Bu ünite haftada 7 gün, günde 24 saat boyunca çalışmaktadır. Şekilden de görülebileceği üzere ısı geri kazanım tekerinin çapı arttıkça 15 yıllık toplam maliyet düşmektedir. HRW 7 ve HRW 8’in toplam maliyeti birbirine oldukça yakındır ve bu büyüklükler optimum maliyeti veren büyüklüklerdir. Eğer teker çapı daha da artırılırsa ilk yatırım maliyeti çok artacağı için toplam maliyet daha fazla olacaktır. Genel olarak, klima santrallerinde daha düşük basınçlar kullanılması ve daha yüksek etkinliğe sahip ısı geri kazanım sistemlerinin kullanımı, elektrik tüketi - minin azaltılmasında çok büyük bir rol Şekil 6. Çevresel borulu (run around) ısı değiştiricisi – Fonksiyonel şema Şekil 7. Örnek bir ısı geri kazanım ekipmanı LCC analizi