Yeşil Bina Dergisi 22. Sayı (Kasım-Aralık 2013)

48 YEŞİL BİNA / ARALIK 2013 MAKALE en iyi çözümdür. Bü tür ısı geri kazanım tekerlerinin basınç düşümleri azdır, yük - sek etkinliğe sahiptirler ve plaka tipli ısı değiştiricileri gibi klima santralinin uzun - luğunu artırmazlar. Tekerleğin etkinliği uzunluğuna -ki tipik olarak 200 mm’dir- folyo kalınlığına ve dalga yüksekliğine bağlıdır. Folyo kalınlığı, etkinliğe en az kat - kıyı yapan kısımdır. Diğer yandan dalga yüksekliği, ünitenin etkinliğini önemli bir oranda etkileyebilir. Düşük bir dalga yük - sekliği etkinliği artırırken aynı zamanda basınç düşümünü de artırır, yüksek bir dalga yüksekliği ise etkinliği azaltır ama aynı zaman da basınç düşümü de daha az olur. Şekil 4’te etkinliğin dalga boyunun (hazne yüksekliği) azalması ve ön yüz hızının azalması ile nasıl arttığı görülebilir. Böylece düşük ön yüz hızının etkisi ikiye katlanmış olur. Bütün klima santrali üze - rindeki basınç düşümü, ısı geri kazanım değiştiricisi dahil olmak üzere azalacaktır ve ısı geri kazanım etkinliği artacaktır. Azalan hazne yüksekliğinin (dalga yük - sekliği) negatif etkisi basınç düşümünü artırmasıdır. Şekil 4’te (sol) basınç düşü - münün düşük ön yüz hızı ile nasıl azaldığı ve hazne yüksekliğinin düşürülmesi ile nasıl arttığı görülmektedir. Şekil 5’te (sağ) teker tipinin nem etkinliğine olan etkisi görülüyor. Buradan görülebileceği üzere kış şartlarında yoğuşmalı ve entalpi tipi tekerlerde pek fark görülmüyor. Fakat soğurma tekerinin etkinliği oldukça yük - sek görünüyor. Sıcaklık artışı ile yoğuşma ve entalpi tekerlerinin nem etkinliği azal - maya başlarken, soğurma tekerinin etkin - liği bütün şartlarda yüksek kalır. Yaz ayla - rında, çıkış havası sıcak olduğu için teker kütlesinin sıcaklığı çiyleşme sıcaklığının altına düşmez ve bu yüzden yoğuşma tekeri herhangi bir şekilde nem transferi yapamaz. 3.3. Çevresel borulu ısı değiştiricileri Çevresel borulu ısı geri kazanım değiştiricileri, besleme ve egzoz hava akımlarına yerleştirilen iki ayrı boru bobi - ninden oluşur ve kapalı devre şeklinde ters akış borulaması ile bağlanmışlardır. Çift amaçlı, üç yollu sıcaklık kontrol valfi, egzoz bobininin donmasını engeller. Bu valf, egzoz bobinine giren karışımın 5 °C veya daha yüksek sıcaklıkta olmasını sağlar. Bu valf ayrıca, besleme hava kana - lındaki bobinin sıcaklığının belirlenmiş bir sıcaklığı geçmemesini de sağlamak için kullanılır. Çevresel borulu ısı değiştiricileri oldukça esnek sistemlerdir; çünkü bes - leme ve egzoz hava kanallarının yan yana olmasını gerektirmezler, bu kanallar ayrı yerlerde de olabilir. Bu yüzden çevresel borulu ısı değiştiricileri renovasyon için de uygun bir yapıya sahiptir. Enerji geri kaza - nım bobin kapalı devresi iki hava akımı arasında nem transferine izin vermez ve conta kaçakları ve taşınma gibi riskleri tamamen elimine eder. Çevresel borulu ısı değiştiricileri için etkinlik oranı tipik olarak %55 ila %65 arasında değişir. Bu değerler plaka tipi ısı değiştiricileri ve ısı değiştirici tekerlerden daha düşüktür. Plaka tipli ısı değiştirici - Şekil 4. Bir entalpi teker ısı değiştiricisinin sıcaklık etkinliği (solda) ve nem etkinliği (sağda). Şekil göstermektedir ki, etkinlik azalan dalga yüksekliği ve ön yüz hızı ile artmaktadır Şekil 5. Bir entalpi ısı tekerinin üç farklı hazne yüksekliği için basınç düşümü değerleri (solda). Üç farklı teker tipi için nem etkinliği (sağda)