Yeşil Bina Dergisi 22. Sayı (Kasım-Aralık 2013)

44 YEŞİL BİNA / ARALIK 2013 Havalandırma Sistemlerinde Enerji Verimliliği MAKALE Dr. İbrahim Çakmanus Çakmanus Mühendislik Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti. Özet Y eşil veya sürdürülebilir binalarda LEED ve BREEAM sürecinde ön şartlardan birisi, havalandırma yapılmasıdır. Bunun nedeni, iyi hava - landırılan ve temiz ortamlarda insanla - rın daha huzurlu, konforlu ve üretken olduklarının kanıtlanmış olmasıdır. Bu nedenle LEED, ASHRAE 61.1 standar - dındaki minimum hava debilerinin en az %30 artırılması şartını koşmaktadır. Havalandırma, mekanik veya doğal olarak iki şekilde yapılabilir. Isıl ve konfor şart - larının korunması bağlamında ülkemizin birçok yerinde doğal havalandırma kesin çözüm değildir; ancak mekanik havalan - dırmada enerji tasarrufuna destek sağ - layabilir. Bu nedenle konfor ve miktar olarak gereksinimleri tam olarak yerine getirebilen sistemler mekanik havalandır - madır. Isıtma ve soğutma mevsimsel ola - rak yapıldığı halde, havalandırma tüm yıl boyunca yapılmak durumundadır. Hem hava debilerinin artırılması hem de tüm yıl boyunca çalışma zorunluluğu, hava - landırma sistemlerinde enerji tasarrufuna azami dikkat etmek gerektiği anlamına gelmektedir. Bu yazı ve bunu takip ede - cek bazı yazılarda bu konudaki enerji verimliliği incelenecektir. Yukarıdaki açıklama, Yeşil Bina der - gisinin Haziran 2013 sayısındaki maka - lemin özetiydi. Bundan önceki sayılarda klima santrallerinde enerji verimliliği ve fanlarda enerji verimiliği paylaşılmıştı. Bu sayıda ise havalandırmada enerji tasar - rufu için önemli yer tutan ısı geri kazanım sistemleri hakkında bilgi verilmiştir. 1. Giriş Bir klima santrali için havadan havaya ısı geri kazanımı, enerji tasarrufu bakı - mından en önemli konudur. Bu proses, yüksek sıcaklık ve/veya nem oranına sahip bir hava akımından, daha düşük sıcaklık ve/veya nem oranına sahip olan hava akımına enerjinin geri kazandırıl - ması anlamına gelir. Havalandırma sis - temlerinde, egzoz havasından %90’lara ulaşan muazzam bir enerji geri kazanım potansiyeline sahip olmasına rağmen, ısı geri kazanım sistemleri henüz pratikte pek kullanım alanı bulamamış durum - dadır (Riviere, 2011). Bu makale, ısı geri kazanım sistemlerini, enerji verimliliği açısından incelemektedir. Henüz yay - gın olarak kullanılmayan veya pratikte pek bilinmeyen diğer ısı geri kazanım sistemleri de tasarımcıların pratikte kul - lanabilecekleri sistemleri tamamlamaları açısından tanıtılmışlardır. 2. Etkinlik Isı geri kazanım sistemleri, ısı ve nemi transfer etmek için ısı değiştiricileri kulla - nırlar. Isı değiştiricilerinin performansını değerlendirmek için “verimlilik 1 ” terimi yerine “etkinlik” terimi kullanılmıştır. Pratikte bu terimlerin tanımlarının farklı olması sebebiyle teknik olarak doğru olmamasına rağmen, verimlilik terimi genellikle etkinlik terimi yerine kullanıl - maktadır. Termodinamiğin ikinci yasasına göre, ısı her zaman sıcaklığın yüksek olduğu bölgeden düşük olan bölgeye doğru akar. Nem de aynı şekilde yoğunluğunun yük - Kısım 3: Havadan Havaya Isı Geri Kazanım Sistemleri 1 . Avrupa Standardı EN 13053, “etkinlik” terimi yerine “verimlilik” terimini kullanmaktadır. Fakat bu kullanım, genel olarak bu iki terim arasında kesin bir ayrım yapan uluslararası kullanım ile paralellik göstermez. Bu yüzden bu makalede doğru olan terim “etkinlik” kullanılmıştır.