Yeşil Bina Dergisi 20. Sayı (Temmuz-Ağustos 2013)

40 YEŞİL BİNA / AĞUSTOS 2013 MAKALE Power) aşağı yukarı 1.3 kW/(m 3 /s) civa - rında tutulmaya çalışılmalıdır. Eğer ihale dokümanlarında alın hızı ve basınç düşümü konusunda bir değer yoksa, Yüklenici, doğal olarak en ucuz (alın hızı en yüksek- EUROVENT F,G) klima santralini tercih edecektir. Bu, işletme maliyetlerinin dikkate alınmaması anlamına gelir. Bu durum ilk yatırım bedeli düşük, küçük ve basınç kaybı yüksek bir klima santrali demektir. Bu durumdan düşük alın hızı seçilerek kaçınılabilir. Küçük alın hızı tesisat dairesinde daha fazla yer ihtiyacı gerektirir. Ancak ömür boyu maliyeti, CO 2 emisyonları düşüktür. İyi bir tasarımla geleneksel tasarım farkı tablo 1’de açıkça görülmektedir. 3. EUROVENT SERTİFİKASYONU VE ENERJİ VERİMLİLİĞİ SINIFLANDIRMASI Eurovent Sertifikasyon sistemi, üretilen ve montajı yapılan ürünler için gönüllü bir sertifikasyon sistemidir. Bu sistem mühendisler, üreticiler, tasarımcılar, danışmanlar için güvenilebilir bir serti - fikasyon markasıdır. Bu sertifikayı alan ürünler Şekil 2.’deki ürün performans logosunu kullanırlar. Bu sertifikasyon sistemi klima santral - leri ve filtreler için çok sayıda kategoriden oluşmaktadır. Klima santrallerinin meka - nik özellikleri prEN 1886:1997 standardı ve prEN 13053:1999 standardına göre sınıflandırılır. Bu kısım gövde mukave - meti, gövdedeki hava kaçakları, filtreler - deki bypass kaçakları, gövdeden olan ısı kayıpları, ısı köprüleri ve gövdenin akustik yalıtımını kapsamaktadır. Sertifikasyon ayrıca santralin hava debisi, fanın statik basıncı ve elektrik tüketimi, kanal içindeki gürültünün oktav bandı, gövdeden yayılan gürültü, ısıtma ve soğutma kapasitesi, ısı geri kazanım, su ve hava tarafındaki basınç kayıpları gibi performans özellik - lerini de kapsamaktadır. Test edilen sant - ralların enerji performansları da belirlen - mektedir. Test sonuçlarına göre santral, enerji sınıfı etiketi almaktadır. Bu sertifikasyon tasarımcı ve danış - manlar için enerji verimli santral seçi - minde kolaylık sağlamaktadır. Burada A’dan E’ye kadar 5 enerji verimliliği sınıfı söz konusudur. E en düşük sınıftır. Yuka - rıdaki etiketteki F ve G artık dikkate alın - mamaktadır. Etiket filtre kısmındaki alın hızı, diğer bölümlerdeki basınç kayıpları ile standartlardaki diğer sınıflandırmalara göre verilmektedir. E’den düşük olan sınıf - larda herhangi bir alt limiti yoktur. A’dan E’ye kadar olan sınıflandırmadaki teknik özellikler Tablo 2’de görülmektedir. 4. ÖMÜR BOYU MALİYET ESASLI SANTRAL SEÇİMİ Diğer sistemlerde olduğu gibi klima santralleri de genel olarak ilk yatırım tuta - rına bakılarak seçilmektedir. Küçük sant - rallerde (düşük enerji sınıfı) alın hızı ve dolayısıyla enerji tüketimi yüksektir, buna karşın ilk yatırım bedeli düşüktür. Yüksek Class santrallerde ise alın hızı ve enerji tüketimi daha düşük ilk yatırım maliyeti daha yüksektir. Klima santrallerinde kul - lanılan fanlarda enerji tüketimi sınırlaması SFP tanımlaması ile sağlanmıştır. SFP değerinin 1.3 civarında veya en fazla 2’nin altında kW/(m 3 /s) olması gerekmektedir. Bu durum tasarımcıyı daha düşük alın hızında santral seçmeye zorlamaktadır. Bu ise santrallerin klima santralleri ömür boyu maliyete (Life Cycle Cost – LCC) seçilmesini gerektirmektedir. 5. SONUÇ Yüksek Class klima santrallerinde (örneğin class A, B) ömür boyu maliyet daha düşüktür. Öte yandan LEED sertifi - kasyonu, enerji verimliliği için fosil tabanlı enerji tüketiminin azaltılmasını şart koştu - ğundan Class A ve B tipi santraller LEED sertifikasyonu için de bir gerekliliktir. Bu nedenle tasarımcıların EUROVENT A veya enve SFP<2 olmasına özen göstermesi yararlı olur. Ayrıca işletmede de gerekli özen gösterilmelidir. Modern santraller, cihaz içi sıcaklık, basınç, nem vb. sensör - lerle donatılıp Bina Otomasyon Sistemine bağlanmaktadır. Bu bağlamda işletme ve bakım personelinin daha iyi kontrol yapa - bilmesi için lokal izlenebilir sensörlerin de kullanılması yararlı olur. KAYNAKLAR [1 Brelih, N., Seppanen O., vd.,2013, “Design of energy efficient ventilation and air conditioning system”, Romania. [2] Wahlström, A, “Is it possible to achieve zero energy demand while rebuilding multı-dwelling buildings?”, Rehva Jour - nal, August 2011. Şekil 2. Eurovent logosu Sınıf (Class) A B C D E <E 1.8 2.0 2.2 2.5 2.8 75 67 57 47 37 280 230 170 125 100 Zorunluluk yok Hesaplarda kullanılan referans değerler Tüm alt gruplar Alt grup 1 Hız Isı geri kazanım sistemi Vref (m/s) ηref, % ΔPref (Pa) Tablo 2. Enerji Verimliliği Hesapları