Yeşil Bina Dergisi 19. Sayı (Mayıs-Haziran 2013)

52 YEŞİL BİNA / HAZİRAN 2013 Konveksiyon Radyasyon kayıpları Boru kayıpları Vakum Tip Kolektörler Vakum tip kolektörler düz (düzlem) kolektörlerden daha yüksek performans verir ancak daha yüksek kurulum mali - yetlerine sahip olmasından dolayı düz kolektörler genellikle finansal açıdan sıcak su sistemleri için daha uygulanabilirdir. Vakumlu kolektörlerin rekabet gücü olan bir uygulama, yüksek sıcaklık işlemleri (85º C üstü) için soğurmalı iklimlendirme uygulaması olabilir. Yüksek sıcaklıklarda çalışılmasına karşın vakumlu cam boru - ların yüzey sıcaklıkları düşüktür. Vakum kolektörlerde borunun kırılması, içine rutubet alması ve yüksek cam sıcaklıkları performansı fark edilir şekilde düşürmek - tedir. Vakumlu borularda, solar sistemi buharlaşma sebebiyle meydana gelen devre dışı durumunu takiben tekrar baş - latmamak önemlidir; bunun sebebi ise bu tip kolektörlerin durdurulduğunda çok yüksek sıcaklıklara ulaşması ve pompa hemen tekrar başlatıldığında solar sıvı - nın kolektöre düşük sıcaklıkta girip cam ve bakır borular arası ek yerlerinde hızlı sıcaklık değişimi yoluyla kırılmaya neden olabilmesidir. Bir düzlem solar termal kolektöründe enerji dönüşümü Doğrudan ışınım durumlar sistem tasarımı hesaplanırken dikkate alınmaz ve dolayısıyla kullanılan sistemin yıllık toplam kapsam seviyesi tasarım hesaplarından az da olsa düşük olacaktır. Termal Solar kolektörü; kolektör üze - rine düşen güneş ışınımının bir kısmını kullanabilmektedir. Kullanılamayan kısım, civar çevreye giden kayıplardan (taşınım ve ışınım) ortaya çıkmaktadır. Kullanılan enerji, kolektör içerisindeki borularda dolaşan solar sıvısına iletilir ve bu sıvı, sis - temin büyüklüğüne bağlı olarak biriktirme tankındaki(boyler, akümülasyon tankı) ısı-dönüştürücüye serpantin yahut levhalı ısı-dönüştürücüye (plaka eşanjöre) taşı - nır. Kolektör sera etkisi sayesinde güneşin enerjisini kullanabilmektedir; cam katman güneşten gelen kısa dalga güneş ışınımı - nın geçmesine izin verirken, ısınan soğu - rucu levhadan (absorber yüzey) yayılan uzun dalga ışınıma karşı neredeyse tama - men geçirmezdir (opak). Camdan geçen ışınım çok yüksek soğurma kapasitesine sahip (düşük yansıtma, düşük salınım) bir yüzey tarafından, bu özelliği veren bir kaplama uygulaması sayesinde emilir ve bu ısı soğurucu levhalardan soğurma yüzeyine lehimli olan ve solar devre sıvı - sının dolaştığı borulara ısı iletimi yoluyla aktarılır. Bu enerji aktarım karakteristiklerinin yanı sıra bir de cam taşınım, yansıma ve salınımları ile kasadan kaynaklı taşınım ve salınım kayıpları mevcuttur. Vakum tip kolektör Yansıtıcı ayna Isı iletken Vakum tüp Cam Boru Tipi Solar Termal Kolektörler Açık yüzme havuzları için mantar malzemesi içeren bir başka tip kolektör de kullanılabilir. Bunlar cam veya yalı - tım içermez ve basitçe bir dizi borunun güneşe maruz kaldığında solar sıvısını ısıttığı bir siyah renkli mantar boru şebe - kesi oluşturmasıyla meydana gelirler. Bu tip kolektörler düşük performans verirler fakat düşük finansal maliyet avantajını da beraberlerinde getirirler. SOLAR TERMAL KOLEKTÖRLERİN PERFORMANSI Bir solar termal kolektörün enerji per - formansının belirlenmesi; performans eğrisi ya da sabit ısı akışı kolektör para - metrelerini elde etmek amacıyla sertifi - kasyon testleri yürütülmelidir. Üreticiler bu eğriyi veya sistemin amacına uygun karakteristik parametrelerini sağlamalıdır. Sertifikasyon eğrileri, hafif rüzgar koşulları ve kolektöre dik ışınım açısını göz önüne alarak belirlenir, yani kulla - nım esnasında kolektörün performansı şiddetli rüzgar durumunda ya da kolektör ve güneş ışınları arasındaki ışınım açısının düşük olduğu koşullarda (cam yansıma açısı) daha düşük olacaktır. Bu gibi per - formans tahminlerini muğlak hale getiren Cam yüzey Düfüzyonla ışınım Absorberden yansıma. Camdan yansıma % 70 - % 10 Rüzgar, kar, yağmur konvekisyon kayıpları Kullanılan ısı enerjisi TEKNİK