Yeşil Bina Dergisi 19. Sayı (Mayıs-Haziran 2013)

YEŞİL BİNA / HAZİRAN 2013 49 Mayıs 2012 tarihinde Çin’in Shenzen kentinde gerçekleşen elektrikli araç kazasında, uzmanların verdiği rapora göre; araç yüksek gerilim dağıtım kutu - sundaki yüksek gerilim kablolarının kısa devre yapması ile oluşan elektrik arklarının sebep olduğu yangın sonu - cunda üç kişi hayatını kaybetmiştir. • Düşük hızlarda kullanım söz konusu olduğunda, elektrikli araçlar içten yanmalı motorlu araçlara nazaran daha sessiz çalışmaktadır. Bu durum, görme engelliler için beklenmedik risk - ler oluşturabilmektedir. Yapılan testler sonucunda, özellikle 30 km/saat hızın altında seyir eden bir elektrikli aracın duyulması çok zor bir ses çıkardığı tes - pit edilmiştir. Daha yüksek hızlarda ise gelen gürültünün genellikle lastik sür - tünmesinden ötürü çıkan ses olduğu saptanmıştır. Ancak bu durum, araç sesi sistemleri kullanılarak aşılabil - mektedir Örneğin, Nissan Leaf marka elektronik araçlar ileri veya geri gider - ken farklı sesler çıkarabilmektedir. Araç Güvenliği • Araçlarda kullanılan ağırlık ve batarya kümeleri, elektrikli araçların benzinli araçlardan daha ağır olmasına sebep olmaktadır. Bu durum, elektrikli araç - ların menzillerini düşürmektedir. Ancak, gerçekleştirilen kaza testle - rinde ve gerçekleşen kazalarda, hafif araçlarda görülen hasarların, ağır araç - larda görülen hasarlara göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda, mecburiyet sonucu ortaya çıkan ağırlık konusu elektronik araçların performan - sını negatif yönde etkilese de güvenlik konusunda fayda sağlamaktadır. • Elektrikli araçların birçoğu tasarım ola - rak küçük ve kırılgan malzemelerden üretilmektedir. Bu durum güvensiz bir durum arz etmektedir. Ancak gerekli tasarım ve sağlammalzeme kullanımı ile bu sorun ortadan kaldırılabilmektedir. Sonuç Norveç, bilindiği gibi dünyanın en büyük 3. petrol ihracatını yapan ülkedir. Toplam ihracat gelirinin yüzde 45’i petrol ve gaz ihracatından kazanılan gelirlerdir. Aynı zamanda GSMH’nın yüzde 20’sine kaynak oluşturmaktadır. Norveç, elekt - riğinin yüzde 99’unu hidroelektrikten üretmektedir. Burada çelişki oluşturan durum, Norveç’in benzin için yüzde 60 ve dizel yakıt için yüzde 50 gibi yüksek miktarda vergi uygulamasıdır. Buradaki asıl amaç, tüketicinin alternatif çözümlere yönlendirilmesidir. Bu nedenle alterna - tif enerjilerin kullanımı için birçok teşvik gerçekleştirilmektedir. Norway Statistic’in araştırma değerlerine göre 2000 yılında Norveç’te 2,1 milyon araç, 2006 yılında ise 2,4 milyon şahsi araç bulunmaktadır. Bu araçların günlük kullanımları ince - lendiğinde ise ortalama 30 kilometre oldukları görülmektedir. Dolayısıyla bu araştırma sonuçlarına göre, elektrikli araçların maksimum mesafe limitli kul - lanım durumları büyük bir problem oluş - turmamaktadır. Mevcut hükümet, genel olarak elektrikli aracın toplum için öne - mini kavramış durumdadır. Bu konuda yasal düzenlemeler yapılmıştır ve teşvikler sağlanmaktadır. Doğru yatırımcı arayışı sürmektedir ve gerekli kredi desteğinin sağlanacağı belirtilmiştir. Sanayi devrimi sonrası motorlu araçların üretimi konu - sunda çok geri kalınmış olması sebebiyle aynı hatanın bir daha yapılmaması far - kındalığı oluşmuştur. Özel sektör olarak konu hakkında yalnızca Renault’nun somut adımları bulunmaktadır. Gerek hükümet ile gerekse yerel yönetimler (İBB de dâhil) ile konuyla ilgili projeler yapmaktadır. İcraat, potansiyelinin çok altında da olsa Renault, Türkiye elektrikli araç pazarında başrolü almak istemek - tedir ve şu an itibariyle lokomotif görevi görmektedir. Ancak genel olarak özel sektörün Türkiye’de elektrikli araç konu - sunda çekimser davranışları söz konusu - dur. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve iştiraklerinin gerçekleştirdikleri çalışma - lar doğrultusunda ve diğer yatırımcıların gerçekleştirdiği çalışmalar sonucunda, İstanbul’da homojen bir şekilde dağıtılmış yirmiye yakın elektrikli araç şarj istasyonu kurulmuştur. İstanbul’da bulunan elekt - rikli araç sayısı çok az olduğu için bu şarj istasyonları şu an için yerli durumdadır. İBB’nin buradaki politikası, elektrikli araç sayısı artışı ile doğru orantılı bir şekilde şarj istasyonları sayısının artırılmasıdır. Ülkemizde elektrikli araçların testle - rinde karşılaşılan en büyük sorunların başında mevcut altyapı eksiklikleri gel - mektedir. Mevcut altyapının yüksek gerilimi desteklemiyor olması, hızlı şarj istasyonlarının kullanımına engel olmak - tadır. Mevcut altyapı (kablolar vb.) ile aynı anda şarj edilebilecek araç sayısı maale - sef çok düşük sayıda kalmak durumun - dadır. 2012 yılı içerisinde elektrikli araç satışları 100’ü bile aşmamıştır. Ancak, elektrikli araç sayısının Oslo veya diğer elektrikli araç yoğunluğu fazla olan kent - lerdeki seviyelere ulaştığında sorunlar yaşanmaması için mevcut altyapımıza ciddi yatırımlar yapılmalı ve aynı anda binlerce aracın şarj edilebilmesine uygun hale getirilmelidir. Elektrikli araç sahipliği - nin bir ayrıcalık olduğu bilinci vatandaşa sağlandığı takdirde ise elektrikli araçlara yönelik talep artışı olasıdır.