Yeşil Bina Dergisi 17. Sayı (Ocak-Şubat 2013)

51 YEŞİL BİNA / ŞUBAT 2013 durumda da dış CO 2 konsantrasyonu için sınır değerleri ve binanın doluluk oranı eşit alınmalıdır. Doğal havalandırma ile elde edilen CO 2 oranı, mekanik havalan - dırma ile elde edilenden yüksek olmadığı sürece doğal yöntem seçilir. Ayrıca doğal havalandırmada elde edilen maksimum konsantrasyon da maksimum eşit değe - rini geçmemelidir. İç hava kalitesini (IAQ) aracı, bu hesaplamaların nasıl yapılaca - ğını göstermek üzere ekte yer almaktadır (Şekil 1.1) 1.1.1. Havalandırma Kontrolü Bir sisteme doğal havalandırma uygu - lanacaksa, sistemin belirli bir aralıkta olmak şartıyla, düzeyi kontrol edilebilir bir havalandırmaya imkan vermesi gerekir. Bu aralık saatte 0,5 (Air Change per Hour) ile 5 kere arası değişebilir. Ayrıca bina boş olduğunda havalandırmanın tamamen kapatılabilmesi mümkün olmalıdır. Özel - likle kişiler hava kirliliği için birincil neden ise bina boşken havalandırma yapılmaya - bilir. Gerekli havalandırma miktarını kar - şılamanın yanı sıra özellikle kış aylarında, cereyan nedeniyle oluşabilecek konfor - suzluğu önlemek üzere tasarlanmalıdır. Özellikle ofislerde bu durumu önlemek için hava giriş menfezleri yukarıda, döşe - meden 1,7 metre yüksekte bulunmalıdır. 1.2. Yaz aylarında aşırı ısınmanın kontrolü: Yaz aylarında oluşan aşırı sıcaklık, doğal havalandırmanın yapılabilirliğini etkileyen en önemli unsurdur. Doğal havalandırmanın soğutma potansiyeli ,hakim mevsim şartlarına ve bina içindeki insanların termal konfor koşul beklenti - sine bağlı olarak değişir. Tahmini olarak doğal havalandırma sistemleri, 30-40 W/m 2 değerine kadar olan ısı yüklerini karşılayabilir. İklim deği - şikliği belirgin düzeylere ulaşırsa bu tah - mini değer aşağı çekilmelidir. Kişilerin iklim değişikliğine adaptasyonu bu değe - rin değişmemesini sağlayabilir. Genellikle kabul edilebilir yaz koşullarına ulaşmak için tasarımda ve işletmede üç ana unsur göz önüne alınır: a- Güneş ışını kontrolü iyi yapılarak iç mahallere aşırı güneş ısı kazancı engellenir. b- İç kazançlar makul düzeylere çekil - melidir (insan, cihazlar, aydınlatma). c- Yaz aylarında en sıcak zamanlarda iç hava sıcaklığı 250 °C’yi aşabilir. Fakat iyi dizayn edilmiş bir binada geliştirilmiş hava hareketi ve soğu - tucu ortalama radyant sıcaklıklar yardımıyla bu durum tolere edilebilir düzeye gelir. 1.2.1. Güneş ışını kontrolü: Önümüzdeki CIBSE TM37: Geliştiril - miş solar kontrol dizaynı, solar kontrol performansı hakkında ayrıntılı bilgi ve yönlendirme içerecektir. Aşırı ısınmayı belirli bir düzeye indirgemek için bazı önlemler alınabilir. Bunlar: - Pencere boyutu ve yönü: Bu faktör binanın genel organizasyonu ile ilgili - dir. Pencerelerin çevre binalar tarafın - dan gölgelenmesi ya da binanın diğer bölümleri tarafından gölgelenmesi solar kazancı azaltabilir. - Boyama, film ve kaplamalar (Pence - reler için) Cam teknolojisinde yeni gelişmeler sonucu görüşü etkilemeyen fakat sadece belirli dalga boyundaki ışınları geçirebilen özel kaplamalar ile solar kazanç azaltılmıştır. - Jaluziler: İçeride, ara düzlemde ya da dışarıda yer alabilir. - Çıkıntılar, yan kanatlar, panjurlar: Bu tip solar kontroller yön bağımlıdır ve her cephede farklı kontrol tipleri gerektirebilir. Ayrıca bina estetiğini de oldukça etkiler. Bu farklı sistemlerin performansı (tek tek ya da birlikte) efektif toplam solar enerji iletimi ya da efektif g-değeri ile sayıya dökülebilir. Bu değer, en sıcak zamanda pencere ve gölgeleme elema - nından geçen toplam solar ısı kazancı - nın, aynı koşullardaki bir açıklıktan geçen solar kazanca bölümü ile hesaplanır. Küresel ısınmanın muhtemel etkilerine ek olarak, diğer etkiler de yüksek iç sıcak - lıklara yol açabilir. Bu etkiler de doğal havalandırma tasarlanırken göz önünde bulundurulmalıdır. En önemli etki, kent - lerin büyüyüp iki kentin birleşmesi ile oluşun ısı adası etkisidir. Bu durum özel - likle gece sıcaklıklarını yükseltir. Bunun sonucu olarak gece havalandırması ile binanın ön soğutulması zorlaşacaktır. Isı adası etkisi ile ilgili ayrıntılı bilgi CIBSE Guide A’de verilmiştir. 1.2.2. İç yüklerin kontrolü: Üç önemli yük vardır. a- İnsanlardan gelen yük b- Aydınlatma yükü c- Cihazlardan gelen yükler. 1.2.3. Konfor beklentileri Aşırı ısınma değerlendirilirken önemli olan durum, kabul edilebilir ısıl konfor Şekil 1.1. İç hava kalitesi açısından sabit ve değişken havalandırmanın karşılaştırılması